او صبح (كه از خواب بر مى‌خيزد) كارى جز انباشتن چيزهايى كه اندكش بهتر از بسيار است، ندارد، تا اين كه از آبهاى گنديده (زشتيها و پليديها) سيراب مى‌شود و انبوهى از مسائل بيهوده را (در مغز و فكر خود) جمع مى‌كند، آن گاه بر مسند قضا و داورى در ميان مردم مى‌نشيند (و عجب اين كه اين بينواى نالايق)، تضمين مى‌كند حقايقى را كه بر ديگران مشتبه شده است روشن و خالص سازد و هر گاه با مسأله مبهمى رو به رو گردد، براى تبيين آن، افكار بيهوده و حرفهاى پوچ و توخالى را پيش خود آماده مى‌سازد و (با اين مقدمات نادرست) به نتيجه آن حكم مى‌كند. او در برابر شبهات فراوانى كه وى را احاطه كرده همانند عنكبوت است كه تارهايى مى‌تند و بر آن تكيه مى‌كند (تارهايى سست و بى‌اساس!) او نمى‌داند درست حكم كرده يا به خطا رفته است. به همين دليل اگر (از روى تصادف) راه صحيحى رفته باشد از اين بيم دارد كه خطا كرده باشد و اگر راه خطا را پيموده است اميد دارد (تصادفا) صحيح از آب در آيد.

او نادانى است كه در تاريكيهاى جهالت سرگردان و حيران است و همچون نابينايى است كه در ظلمات پر خطر به راه خود ادامه مى‌دهد. هرگز علوم و دانشها را به طرز صحيحى فرا نگرفته (و به همين دليل در هيچ مسأله‌اى با اطمينان و يقين داورى نمى‌كند).

او همانند تندبادى كه گياهان در هم شكسته را بى‌هدف به هر سو پراكنده مى‌كند، روايات پيامبر (ص) را در هم مى‌ريزد (تا به گمان خويش از آن نتيجه‌اى به دست آورد)، به خدا سوگند (اين نادان مغرور) نه براى حل مسائلى كه بر او وارد مى‌شود قابل اعتماد است، نه براى مدحى كه (مدّاحان چاپلوس) در باره او سر مى‌دهند شايستگى دارد! او باور نمى‌كند كه وراى آنچه شناخته است علم و دانشى باشد و جز آنچه او فهميده است نظريه ديگرى در كار باشد. هر گاه مطلبى براى او مبهم شود كتمان مى‌كند چرا كه از جهالت خويش آگاه است! (خونهايى كه به ناحق ريخته) از داورى ظالمانه‌اش فرياد مى‌كشند و ميراثها (ى بر باد رفته) از قضاوت او صيحه مى‌زنند!