است و اين شهرت مى‌تواند ما را بى‌نياز از اسناد متّصل كند. حتّى بعضى از بزرگان مورّخان نوشته‌اند، خطبه‌هاى نهج البلاغه كه در ميان مردم شهرت داشته بسيار بيش از آن مقدارى بوده است كه «سيّد رضى» در نهج البلاغه آورده است و در واقع نهج البلاغه گلچينى از آن خطبه‌هاست.

از جمله مورّخ معروف «مسعودى» كه حدود يك قرن قبل از «سيّد رضى» مى‌زيسته در «مروج الذهب» در باره خطبه‌هاى امام (ع) مى‌گويد:

«و الّذى حفظ النّاس عنه من خطبه فى سائر مقاماته أربع مأئة و نيّف و ثمانون خطبة، آنچه مردم از خطبه‌هاى امام در موارد مختلف حفظ كرده‌اند چهارصد و هشتاد و چند خطبه است» [1] در حالى كه خطبه‌هاى نهج البلاغه كه اكنون در دست ماست حدود دويست و چهل خطبه است.

دانشمند معروف ديگرى به نام «سبط بن جوزى» در كتاب «تذكرة الخواص» از «سيد مرتضى» نقل مى‌كند كه فرموده است: «چهارصد خطبه از خطبه‌هاى امام به دست من رسيده است». [2] «جاحظ» دانشمند معروف اسلامى در كتاب «البيان و التبيين» مى‌گويد:

خطبه‌هاى «على» (ع) مدوّن و محفوظ و مشهور بوده است. [3] دانشمند ديگرى به نام «ابن واضح» در كتاب «مشاكلة الناس لزمانهم» چنين مى‌گويد: «مردم از امام على (ع) خطبه‌هاى فراوانى حفظ كرده‌اند، او چهارصد خطبه خوانده و مردم آنها را حفظ نموده و همانهاست كه در ميان ما رايج است و در سخنرانيها از آن استفاده مى‌كنند. [4]

[1] مروج الذهب، جلد 2، صفحه 419، چاپ دار الهجرة قم.

[2] تذكرة الخواص، صفحه 128.

[3] البيان و التبيين، جلد 1، صفحه 83.

[4] مشاكلة الناس لزمانهم، صفحه 15.