سپس به شرح اين جمله‌هاى نه‌گانه پرداخته است، كه بخشى از آن در نهج البلاغه و بخشى در ساير سخنان على (ع) است.

4- «دكتر زكى مبارك» در كتاب «عبقرية الشريف الرضى» با بيانى رسا مى‌گويد: «من معتقدم كه دقّت و بررسى در نهج البلاغه به انسان مردانگى و شهامت و بزرگى روح مى‌بخشد، چرا كه از روح بزرگى سرچشمه گرفته كه در برابر مشكلات و حوادث با قدرت شيران مقابله كرده است». [1] در اين جا سخن از آگاهى و اطلاعات بيشتر نيست بلكه سخن از درخشش روح شهامت و شجاعت و علوّ نفس در سايه امعان نظر در نهج البلاغه است.

5- «ابن أبى الحديد» نيز در اين زمينه داد سخن داده و در يكى از گفتارهاى بلند خود مى‌گويد: «سبحان اللّه! چه كسى اين همه امتيازات گرانبها و ويژگيهاى شريف و با ارزش را به اين مرد نمونه (على عليه السلام) بخشيده، چگونه مى‌شود يكى از فرزندان عرب مكّه كه تنها در آن محيط زيسته و با هيچ يك از فلاسفه همنشين نبوده، در دقايق علوم الهيّه و حكمت متعاليه، از افلاطون و ارسطو آگاهتر باشد. كسى كه با بزرگان عرفان و اخلاق هرگز معاشر نبوده در اين باب برتر از سقراط باشد. كسى كه در ميان شجاعان پرورش نيافته (چون اهل مكّه صاحبان تجارت بودند و نه جنگجو) با اين حال شجاعترين فردى باشد كه گام بر روى زمين نهاده است»! [2] 6- «مرحوم سيّد رضى» گه گاه اشارات كوتاه و پر معنايى را در عظمت محتواى نهج البلاغه در لا به لاى اين كتاب شريف آورده است كه بسيار قابل ملاحظه است، از جمله در ذيل خطبه 21 مى‌گويد:

«انّ هذا الكلام لو وزن بعد كلام اللّه سبحانه و بعد كلام رسول اللّه (ص)

[1] عبقرية الشريف الرضى، جلد 1، صفحه 396.

[2] شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحديد، جلد 16، صفحه 146.