كرديم. [1] بسيارى از مورّخان روز قتل او را 18 ذى الحجه سال 35 يا 36 هجرى ذكر كرده‌اند و عجب اين كه به گفته كامل و مورّخان ديگر، بدن «عثمان» سه روز روى زمين مانده بود و كسى او را دفن نكرد و اين نشانه نهايت خشم مردم بر اوست.

سرانجام با وساطت «على» (ع) تصميم به دفن او گرفته شد، ولى جمعى از مردم مانع از نماز بر او و حتّى مانع از دفن او در «بقيع» شدند. گروهى بر سر راه نشسته بودند و تابوت او را سنگباران نمودند، «على» (ع) مانع شد، بالاخره بر جنازه او نماز خواندند و در محلى به نام «حشّ كوكب» در بيرون بقيع دفن شد كه بعدا در زمان «معاويه» براى رفع اهانت، دستور داد آن محل را جزء «بقيع» قرار دهند. [2] اينها همه به خوبى نشان مى‌دهد كه مردم تا چه حد از او و حكومتش خشمگين و ناراحت بودند و تفسير روشنى است بر آنچه امام در جمله‌هاى كوتاه اين خطبه (خطبه شقشقيّه) بيان فرموده است، آنها كه تعبيرات امام (ع) را در اين خطبه تند مى‌پندارند، از ماجراى زندگى «عثمان» و پايان كار او و عكس العمل مسلمانان در برابرش آگاهى كافى ندارند و گرنه تصديق مى‌كردند كه اين تعبيرات در برابر آنچه روى داده است بسيار ملايم است.

5- آيا همه صحابه راه پيامبر (ص) را پيمودند؟!

معروف در ميان برادران اهل سنّت اين است كه صحابه رسول خدا- بدون استثنا- داراى قداست و مقام عدالت بودند و هيچ يك از آنها هيچ كارى بر خلافت دستور خدا و كتاب و سنّت انجام ندادند، در حالى كه شيعه و پيروان اهل بيت- عليهم السلام- معتقدند: «بايد صحابه را از يكديگر جدا ساخت و در باره هر كدام‌

[1] شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، جلد 2، صفحه 129 تا 158.

[2] كامل ابن اثير، جلد 3، صفحه 180.