كند و هر يك از اصناف آنها برنامه‌اى معيّن و منظّم داشته، و كارگزاران كشور بى‌انتهاى حقّ باشند.

انسان هنگامى كه در باره اصناف و انواع فرشتگان و كارها و برنامه‌هاى عظيم و گسترده آنان مى‌انديشد احساس حقارت و كوچكى در خويش مى‌كند كه در اين عالم پهناور و مملوّ از كارگزاران حق و صفوف لشكريان خداوند و بندگان گوش به فرمان او، من چه كاره‌ام؟

اگر اطاعت و عبادت آن است كه آنها انجام مى‌دهند اطاعت و عبادت من چيست؟ و اگر قدرت و توانايى آن است كه آنها دارند قدرت ما چه ارزشى دارد؟

خلاصه از يكسو به عظمت اين عالم و آفريدگار آن و از سوى ديگر به حقارت و كوچكى انسان و برنامه‌هاى او آشنا مى‌شود و اين خود يكى از فلسفه‌هاى وجودى فرشتگان است.

3- عرش و حاملان عرش الهى‌

در آيات قرآن مجيد حدود بيست مرتبه به عرش الهى اشاره شده است و در روايات اسلامى بحثهاى بيشترى در باره آن ديده مى‌شود مطابق بعضى از روايات، عظمت عرش خدا به قدرى است كه در تصوّر انسان نمى‌گنجد تا آنجا كه مى‌خوانيم:

تمام آسمانها و زمينها و آنچه در آنهاست در برابر عرش، همچون حلقه انگشترى است در يك بيابان عظيم.

همچنين از بعضى روايات استفاده مى‌شود بزرگترين فرشتگان الهى، اگر تا قيامت هم به سرعت پرواز كنند به ساق عرش او نمى‌رسند.

و نيز آمده است كه خداوند براى عرش، هزار زبان آفريده و صورت تمام‌