جمع‌آورى شود كتابى را تشكيل مى‌دهد.

در روايات اسلامى نيز بحثهاى بيشترى در باره فرشتگان و اعمال و صفات و مقامات آنها وارد شده است، ولى شايد بحث صريحى در هيچ كدام از اينها در باره ماهيّت ملائكه به چشم نمى‌خورد. به همين دليل در ميان دانشمندان در باره ماهيّت آنها گفتگوست.

علماى كلام بلكه اكثريت قاطع دانشمندان اسلام، آنها را موجوداتى جسمانى (از جسم لطيف) مى‌دانند. در بعضى از تعبيرات كلمه نور به عنوان ماده اصلى تشكيل دهنده فرشتگان آمده است و در عبارت معروفى كه در بسيارى از كتب آمده، مى‌خوانيم: «الملك جسم نوريّ ...».

مرحوم علامه مجلسى تا آن حدّ در اين جا پيش رفته كه مى‌گويد: «اماميه بلكه جميع مسلمين مگر گروه كمى از فلاسفه ... معتقدند كه ملائكه وجود دارند و آنها اجسام لطيفه نورانيه هستند و مى‌توانند به اشكال مختلف در آيند ... و پيامبران و اوصياى معصوم، آنها را مى‌ديدند». [1] به تعبير ديگر ملائكه اجسام نورى‌اند و جن جسم نارى است و انسانها اجسام كثيفه (خشن) مى‌باشند.

قول ديگر مربوط به جمعى از فلاسفه است كه ملائكه را مجرّد از جسم و جسمانيات مى‌دانند و معتقدند آنها داراى اوصافى هستند كه در جسم نمى‌گنجد.

مرحوم «شارح خويى» در «منهاج البراعة» اقوال ديگرى در اين زمينه نقل كرده است كه مجموعا بالغ بر شش قول مى‌شود، ولى بسيارى از آنها قائلين بسيار كمى دارد.

بى‌شك وجود فرشتگان- مخصوصا با آن ويژگيها و مقامات و اعمالى كه قرآن براى آنان شمرده- از امور غيبيّه است كه براى اثبات آن با آن صفات و

[1] بحار الانوار، جلد 56، صفحه 202 (باب حقيقة الملائكة).