«و اطراف آن را از هم باز نمود» (و شقّ‌ [1] الارجاء [2]).

«و نيز طبقات فضا و هوا را به وجود آورد» (و سكائك‌ [3] الهواء [4]).

در قسمت اوّل، اشاره به گشودن فضا و در قسمت دوّم، ايجاد اطراف و جوانب آن و در قسمت سوّم، اشاره به طبقات آن شده است.

تمام اين جمله‌ها نشان مى‌دهد كه نخستين آفرينش در جهان مادّه، آفرينش فضاى جهان بوده است، فضايى كه استعداد پذيرش كرات آسمانى و منظومه‌ها و كهكشانها را داشته باشد. درست همانند صفحه كاغذ وسيعى كه نقّاش چيره‌دست، قبلا براى كشيدن نقش آماده مى‌كند.

از اين جا روشن مى‌شود، كلمه «ثمّ» در اين جا به معنى ترتيب تكوينى‌

[1] «شقّ» به معناى شكاف در چيزى است و از همين رو به اختلافاتى كه در ميان جمعيّت واقع مى‌شود و آنها را از هم جدا مى‌سازد، شقاق مى‌گويند.

[2] «أرجاء» جمع «رجا» (بدون همزه) به گفته «مقاييس اللغة» به معناى اطراف چاه يا اطراف هر چيزى است و هنگامى كه «رجاء» (با همزه) گفته شود به معناى اميد است. بعضى مانند نويسنده «التحقيق» معتقدند معناى اصلى، همان چيزى است كه اميد وقوع آن در جوانب و اطراف مى‌رود و به اين گونه جوانب و اطرافى كه مورد اميد است «رجا» (بدون همزه) اطلاق مى‌شود.

[3] «سكائك» جمع «سكاكه» (بر وزن خلاصه) به گفته «لسان العرب» به معناى هوا و فضايى است كه در ميان آسمان و زمين قرار گرفته است و به گفته «ابن ابى الحديد» قسمتهاى بالاى فضاست.

[4] «هواء» در اصل به معناى خالى بودن و سقوط كردن است و لذا به هر چيز خالى، هوا مى‌گويند، از جمله به فضاى ميان زمين و آسمان. و اين كه به تمايلات شهوانى نفس «هوى» گفته مى‌شود به خاطر آن است كه در دنيا و آخرت مايه سقوط انسان است (مقاييس اللغة، مفردات راغب، لسان العرب).

به نظر مى‌رسد استعمال وسيع اين واژه در گاز نامريى مركّب از «اكسيژن» و «ازت» كه اطراف ما را پر كرده يك استعمال جديد است، كه تناسب با معناى اصلى نيز دارد. چون نوعى جاى خالى به نظر مى‌رسد (هر چند در بعضى از روايات به اين معنا نيز آمده است).