اسم الکتاب : اخلاق در قرآن المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 339
است؛ در اين آيه شخص پيامبر صلى الله عليه و آله به عنوان يك الگو و اسوه،
مخاطب به اين خطاب شده است: نماز را بر پا دار كه نماز (انسان را) از زشتيها و
گناه باز مىدارد
«فحشاء و منكرات» مجموعه افعال غير
اخلاقى است، و مىدانيم تمام افعال غير اخلاقى سرچشمهاى از صفات ضدّ ارزشى در
درون جان انسان دارد؛ و به تعبير ديگر، هميشه اخلاق درونى است كه در اخلاق برونى
اثر مىگذارد.
تأثير نماز در باز داشتن از فحشاء و منكر نيز درست به همين دليل است؛ زيرا
نماز با افعال و اذكار بسيار پر محتوايش، انسان را در جهانى برتر و والاتر- جهان
قرب به خدا- وارد مىكند؛ و اين نزديكى او را از سرچشمههاى اصلى فحشاء و منكر كه
همان هواى نفس و حبّ افراطى به دنيا است دور مىسازد.
به همين دليل، نماز گزاران واقعى كمتر گِرد گناه مىگردند؛ و هر قدر نماز روح
و جان و محتواى بيشترى داشته باشد، به همان نسبت انسان از منكرات و زشتيها دورتر
مىشود و شكوفههاى فضائل و اخلاق در درون جانش آشكارتر مىگردد.
***
در چهارمين آيه، بعد از اشاره به بعضى
از رذائل اخلاقى مانند جزع و بى تابى به هنگام بروز مشكلات، و بخل به هنگام دست
يافتن به خيرات، تنها نماز گزاران را استثنا مىكند، و مىفرمايد: انسان حريص و كم
طاقت آفريده شده است- هنگامى كه بدى به او رسد بى تابى مىكند- و هنگامى كه خوبى
به او رسد بخل مىورزد و مانع ديگران مىشود- مگر نمازگزاران- آنها كه نماز را
بطور مرتّب به جا مىآورند.
اين آيات به روشنى ثابت مىكند كه توجّه به ذات پاك پروردگار و عبادت و نيايش
در پاكسازى روح و جان از رذائل اخلاقى مانند بخل و جزع و بى تايى اثر مستقيم دارد.
***
در پنجمين آيه، اشاره به تأثير مسأله
زكات در پاكسازى روح و تزكيه نفس مىكند و
اسم الکتاب : اخلاق در قرآن المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 339