انسان به دلالت مطابقى يا به اصطلاح التزامى سخن مى‌گويد، مورد بحث قرار مى‌دهيم:

1- وَالْبَلَدُ الطِّيِّبُ يَخْرُجُ نَباتُهُ بِاذْنِ رَبِّه‌ وَالَّذى خَبُثَ لايَخْرُجُ الَّانَكِداً كَذلِكَ نُصَرِّفُ الآياتِ لِقَوْمٍ يَّشْكُرُونَ‌ (سوره اعراف، آيه 58)

2- وَجاوَزْنا بِبَنى‌ اسْرائيلَ الْبَحْرَ فَاتَوْا عَلى‌ قَوْمٍ يَّعْكُفُونَ عَلى‌ اصْنامٍ لَّهُم قالُوا يا مُوسَى‌ اجْعَلْ لَّنا الهاً كَما لَهُمْ آلِهَةٌ قالَ انَّكُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ‌ (سوره اعراف، آيه 138)

3- وَقالَ نُوحٌ رَبِّ لاتَذَرْ عَلَى الْارْضِ مِنَ الْكافِرينَ دَيّاراً- انَّكَ انْ تَذَرْهُمْ يُضِلُّوْا عِبادَكَ وَلايَلِدُوْا الَّافاجِراً كَفَّاراً (سوره نوح، آيات 26 و 27)

4- يا عِبادِىَ الَّذينَ آمَنُوْا انَّ ارْضى واسِعَةٌ فَايَّاىَ فَاعْبُدوُنِ‌ (سوره عنكبوت، آيه 56)

5- انَّ الَّذينَ تَوَفّيهُمُ الْمَلائِكَةُ ظالِمى انْفُسِهِمْ قالُوْا فيمَ كُنْتُمْ قالُوْا كُنَّا مُسْتَضْعَفينَ فِى الْارْضِ قالُوْا الَمْ تَكُنْ ارْضُ اللَّهِ واسِعَةً فَتُهاجِرُوْا فيها فَاوُلئِكَ مَأْويهُمْ جَهَنَّمُ وَساءَتْ مَصيراً (سوره نساء، آيه 97)

ترجمه:

1- سرزمين پاكيزه (و شيرين) گياهش به فرمان پروردگار مى‌رويد؛ امّا سرزمين‌هاى بد طينت (و شوره زار) جز گياه ناچيز و بى‌ارزش از آن نمى‌رويد؛ اين گونه آيات (خود) را براى آنها كه شكر گزارند، بيان مى‌كنيم.

2- و بنى‌اسرائيل را (سالم) از دريا عبور داديم (ناگاه) در راه خود به گروهى رسيدند كه اطراف بتهايشان با تواضع و خضوع گرد آمده بودند (در اين هنگام بنى‌اسرائيل) به موسى گفتند: «تو هم براى ما معبودى قرار ده همان گونه كه آنها معبودان (و خدايانى) دارند!» گفت:

«شما جمعيّتى جاهل و نادان هستيد!»

3- نوح گفت: «پروردگارا! هيچ يك از كافران را بر روى زمين باقى مگذار! چرا كه اگر آنها را باقى بگذارى، بندگانت را گمراه مى‌كنند و جز نسلى فاجر و كافر به وجود نمى‌آورند!»

4- اى بندگان من كه ايمان آورده‌ايد! زمين من وسيع است، پس تنها مرا بپرستيد (و در برابر فشارهاى دشمنان تسليم نشويد!)

5- كسانى كه فرشتگان (قبض ارواح) روح آنها را گرفتند در حالى كه به خويشتن ستم كرده‌