قرب او هدف اصلى جهاد با نفس مى‌باشد.

در آخرين آيه سوره عنكبوت نيز آمده است:

«وَالَّذينَ جاهَدُوا فينا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنا وَانَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنينَ؛

آنها كه در راه ما (با خلوص نيّت) جهاد كنند به يقين هدايتشان خواهيم كرد و خدا با نيكوكاران است.»

اين آيه نيز به قرينه فينا (در طريق ما) و جمله‌

لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنا

(آنها را به راههاى خود هدايت مى‌كنيم) بيشتر ناظر به جهاد اكبر است؛ و يا مفهوم عامّى دارد كه هر دو جهاد را شامل مى‌شود.

در آيه 78 سوره حج نيز آمده است:

«وَجاهِدُوا فِى‌اللَّهِ حَقَّ جِهادِهِ هُوَاجْتَباكُمْ وَما جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِى‌الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ؛

در راه خدا جهاد كنيد و حقّ جهادش را ادا نمائيد، او شما را برگزيده و در دين (و آيين خود) كار سنگين و شاقّى بر شما نگذارده است.»

غالب مفسّران اسلامى جهاد را در اين آيه به مفهوم عام كه شامل جهاد اكبر و اصغر هر دو مى‌شود، يا به معنى خصوص جهاد اكبر تفسير كرده‌اند، چنان كه مرحوم علّامه طبرسى در مجمع‌البيان از اكثر مفسّران نقل مى‌كند كه منظور از حقّ جهاد، اخلاص نيّت و انجام اعمال طاعات براى خداست. [1]

مرحوم علّامه مجلسى نيز اين آيه را در زمره آياتى كه ناظر به جهاد اكبر است در بحارالانوار آورده است. [2]

در حديث معروف ابوذر نيز آمده است كه مى‌گويد:

«قُلْتُ يارَسُولَ اللَّهِ اىُّ الْجِهادِ افْضَلُ؛

عرض كردم كدام جهاد برتر است؟»

فرمود:

«انْ يُجاهِدَ الرَّجُلُ نَفْسَهُ وَهَواهُ؛

برترين جهاد آن است كه انسان با نفس و هواى خويش جهاد كند.» [3]

در حديثى كه در بحث گذشته درباره جنود عقل و جهل آورديم نيز اين ديدگاه بخوبى نمايان است كه صحنه وجود انسان را به ميدان جنگى تشبيه مى‌كند كه در يك طرف عقل و لشكريانش قرار دارد، و در طرف ديگر جهل و هواى نفس با لشكريانش،

[1]. مجمع البيان، جلد 7، صفحه 97

[2]. بحارالانوار، جلد 67، صفحه 63

[3]. ميزان الحكمه، جلد 2، صفحه 141