ويروس‌ها:

دسته ديگر از حيوانات بى نهايت كوچك، ويروس‌ها هستند كه با ميكروسكوپ‌هاى عادى هم قابل رؤيت نبوده و با دستگاه مخصوصى به نام ميكروسكوپ الكترونيكى كه قدرت بزرگ كردن آن چندين برابر ميكروسكوپ‌هاى عادى است، تحت مطالعه و بررسى قرار مى‌گيرد. مشاهده ويروس‌ها در زير ميكروسكوپ الكترونيكى از راه رنگ كردن و استفاده از اشعه و نور انجام مى‌گيرد.

ابعاد ويروس‌ها:

در اندازه‌گيرى ابعاد ويروس‌ها، ميكرون هم كه واحد اندازه‌گيرى باكترى‌ها بود جواب احتياجات ما را نمى‌دهد، به همين جهت براى ويروس‌ها واحد مخصوصى برابر يك هزارم (11000) ميكرون (000، 000، 11 ميليمتر) را انتخاب كرده‌اند كه «مو» ناميده مى‌شود.

اندازه ويروس‌ها به مقدار 20 تا 100 واحد مزبور مى‌باشد، ولى نبايد فراموش كرد كه اين جاندار فوق العاده ريز هم، فعّاليّت حياتى دارد و از آثار و خواصّ موجود زنده كه پيش از اين شرح داده شد، برخوردار مى‌باشد. اكنون بار ديگر در ساختمان و چگونگى زندگى اين جاندار دقّت كنيد! [1]

نتيجه:

با مقايسه اين عالم بى نهايت كوچك (ويروس‌ها) با آن عالم بى نهايت عظيم‌

[1]. يكى از شگفت‌انگيزترين نشانه‌هاى حياتى ويروس‌ها، موضوع توليد مثل آنهاست كه به مراتب از توليد مثل باكترى‌ها سريع‌تر و حيرت آورتر است. ويروس‌ها در عرض يك دقيقه و نيم، كمال رشد خود را پيموده و براى توليدمثل آماده مى‌گردند (20 بار سريعتر از باكترى‌ها)؛ حال در مدّت 24 ساعت، چه غوغا و صحنه وحشتزايى به وجود خواهند آورد؟!

تذكّر اين نكته هم خالى از لطف نيست كه ويروس‌ها هم به نوبه خود مريض مى‌شوند و عامل بيمارى آنها ذرّات بسيار ريزى به نام «باكتريوفاژ» مى باشد كه باعث نابودى ويروس‌ها مى‌گردند!!