شمار آورده‌اند[1]. وى در جرح و نقد رجال، چنان سختگير بوده كه از نقل احاديث تعداد قابل توجّهى از راويانى كه ابو داوود و ترمذى به نقل احاديث آنان پرداخته‌اند، و نيز برخى از رجال صحيح البخارى و صحيح مسلم، اجتناب كرده و به جرح آنان مبادرت كرده است. به همين جهت، برخى گفته‌اند كه شرط نسايى در رجال، شديدتر از شرط بخارى و مسلم است. وى در علم رجال، كتاب الضعفاء والمتروكين را كه بين اهل علم متداول است، تأليف كرده است.

نسايى را متمايل به شيعه دانسته‌اند. وى از معاويه و عمرو بن عاص، برائت مى‌جُسته است و همين امر، سبب مرگ وى شد؛ چرا كه در اواخر عمرش از مصر به دمشق آمد و چون از او در فضيلت معاويه حديث خواستند، گفت كه غير حديث پيامبر صلى الله عليه و آله كه به وى فرمود: «لا أشبع اللَّه بطنه؛ خدا شكمش را سير نكند»، چيزى در فضيلت وى نمى‌داند. نيز بار ديگر كه از او در مورد فضيلت معاويه و برترى او بر على عليه السلام پرسيدند، گفت:

ألا يرضى رأساً برأس حتّى يفضل؟!

آيا راضى نمى‌شويد كه آن دو، از جهت فضيلت يكسان باشند و حتى [معاويه‌] برترى داده شود؟!

لذا وى را با ضرب و شتم از مسجد بيرون كردند و چون آسيب شديدى به وى وارد شده بود، از مصر خارج شد و طبق قول صحيح، در رَملَه درگذشت.[2]

16. ابن خُزَيْمَه‌

ابوبكر محمّد بن اسحاق بن خزيمه سُلَمى‌[3] نيشابورى شافعى، به سال‌

[1]. ر. ك: فتح المنّان بمقدمة لسان الميزان، ص 284- 285.

[2]. ر. ك: سير أعلام النبلاء، ج 14، ص 125- 135( ش 67)؛ تذكرة الحفّاظ، ج 2، ص 698- 701( ش 719)؛ طبقات الحفّاظ، ص 323- 324( ش 695).

[3]. منسوب است به قبيله سُلَيم، از قبايل مشهور عرب.