بوده كه ضرب المثل شمرده مى‌شده است. وى به علوم و مشكلات احاديث معلول نيز وقوف كامل داشته و در اين زمينه، كتاب العلل الصغير و العلل الكبير را تأليف نموده است.

ترمذى براى استماع حديث و ملاقات مشايخ به شهرهاى مختلف خراسان و عراق و نيز به حرمين شريف مسافرت كرد. وى از شاگردان بخارى بوده و با خود بخارى نيز در شاگردى نزد برخى از مشايخ، مشاركت داشته است.

ذهبى، ترمذى را جزو علماى جرح و تعديلى كه در تضعيف رجال، متساهل بوده‌اند، به شمار آورده است‌[1]. منشأ نسبت تساهل به وى آن است كه ترمذى، در كتاب السنن خود، در موارد قابل توجهى احاديث ضعيف را حَسَن و يا حتى صحيح دانسته است. از اين رو، ذهبى آراى منفرد ترمذى را در تصحيح و تحسين احاديث، قابل اعتماد ندانسته است.[2]

14. ابن خِراش‌

ابو محمّد عبد الرحمان بن يوسف بن سعيد بن خراش مروزى بغدادى، به سال 283 هجرى وفات يافته است. ابن خراش، از حافظان حديث بوده و به وى نسبت تشيّع داده شده و گفته‌اند كه در مثالب (معايب) ابو بكر و عمر، كتابى تأليف كرده است.

ابن عدى، در مورد ديانت وى گفته است كه ابن خراش به تشيّع ياد شده و اميدوارم كه وى در دروغ، متعمد نبوده باشد. ذهبى، ابن خراش را زنديق و معاند حق دانسته و علم وى را نيز مايه خسران وى دانسته است.

[1]. أربع رسائل فى علوم الحديث( ذكر من يعتمد قوله فى الجرح و التعديل)، ص 172.

[2]. ر. ك: فتح المنّان بمقدمة لسان الميزان، ص 295- 296؛ سير أعلام النبلاء، ج 13، ص 270- 277( ش 132)؛ تذكرة الحفّاظ، ج 2، ص 633- 635( ش 658)؛ الأنساب، ج 1، ص 459- 460؛ طبقات الحفّاظ، ص 300( ش 634).