فصل سوم: قضا و قدر

3/ 1 وجوب ايمان به قضا و قدر

65. الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا عليه السلام: عالِم (امام رضا عليه السلام) مى‌گويد: حسن بن ابى حسن بصرى به امام حسين عليه السلام نامه نوشت و از او درباره قدر پرسيد.

امام عليه السلام به او نوشت: «از آنچه درباره قدر به ما اهل بيت رسيده و برايت توضيح مى‌دهم، پيروى كن كه هر كس به خير و شرّ قدر، ايمان نياورد، كافر شده است و هر كس معصيت [انسان‌ها] را بر عهده خداى عز و جل بگذارد، فسق و فجور ورزيده و افترايى بزرگ به خدا بسته است.

خداوند تبارك و تعالى به اجبار، اطاعت نمى‌شود و به چيره شدن بر او، نافرمانى نمى‌گردد و بندگان را در هلاكت، مهمل نمى‌گذارد؛ بلكه او مالك چيزى است كه به مِلكيت آنان درآورده است و بر چيزى كه ايشان را به آن قادر كرده، قادر است. پس اگر بندگان، تصميم به فرمان‌بُردارى بگيرند، نه از آنان جلوگيرى مى‌كند و نه به تأخيرشان مى‌اندازد و اگر بخواهند نافرمانى كنند، امّا بخواهد بر آنان منّت بگذارد، ميان آنان و معصيت، مانع مى‌شود و اگر چنين نكند، آنان را به زور، به معصيت وا نمى‌دارد؛ بلكه چون به آنان قدرت بخشيد و سپس كه هشدارشان داد و

انذارشان كرد و برايشان حجّت آورد و به گردنشان نهاد و به آنها امكان داد و راهى هم براى آنچه ايشان را به سوى آن خواند و ترك آنچه نهى كرد، قرار داد، آنها را به برگرفتن آنچه به ايشان فرموده، قادر ساخت، بى‌آن كه حتما لازم باشد آن را برگيرند و نيز بر آنچه نهيِشان كرده، توانايى بخشيد، بى‌آن كه حتما [لازم باشد] تركش كنند.

ستايش، ويژه خدايى است كه بندگانش را بر آنچه ايشان را فرمان داده، توانا قرار داد تا بدان نيرو، به آن دست يابند و آنان را از آن [بدى‌ها] باز داشت و عذر كسى را كه توان انجام دادن نيافت، كوششى مقبول قرار داد».