فصل نهم: حكمت‌هاى گوناگون‌

9/ 1 عبرت در طلبِ روزى‌

346. امام على عليه السلام‌ در بيان موعظه‌هاى لقمان عليه السلام به پسرش: اى پسرم! كسى كه يقينش كم شده و نيّتش در طلبِ روزى ضعيف گشته، [بايد بداند كه‌] خداوند تبارك و تعالى به اراده خود، او را در سه حالتْ آفريده و به او روزى داده است، كه در هيچ يك از آن [حالت‌] ها كارى از دست او بر نمى‌آمد. [بنا بر اين، او بايد بداند كه‌] خداوند تبارك و تعالى او را در حالت چهارم نيز روزى مى‌دهد.

حالت اوّل، اين است كه او در رحم مادرش بود و خداوند عز و جل او را در جايى استوار، روزى رساند، به طورى كه گرما و سرما اذيّتش نكرد. سپس [در حالت دوم‌] او را از آنجا بيرون آورد و روزىِ او را از راه شير مادرش جارى ساخت و با اين وسيله، او را كفايت كرد و پرورش داد و بى آن كه او توان و نيرويى داشته باشد، او را بزرگ كرد. سپس [در حالت سوم‌]، او را از شير گرفت و روزىِ او را در كسب و كار پدر و مادرش قرار داد، و چنان در دل‌هاى آنان براى او محّبت و رحمت نهاد كه گويى غير از آن، چيز ديگرى ندارند؛ به طورى كه در بسيارى از حالات، او را بر خودشان مقدّم مى‌داشتند. تا اين كه [به حالت چهارم رسيد و] بزرگ و عاقل شد و براى خودش مشغول كسب و كار گرديد. [در اين حال،]

عرصه بر او تنگ شد و به پروردگارش بد گمان گشت و همه حقوق خدا را در مالش انكار كرد، و از ترس تنگىِ روزى و بدگمانى به اين كه خداوند تبارك و تعالى اكنون و در آينده، روزىِ بازماندگانِ او را بدهد، بر خود و خانوانده‌اش سخت گرفت.

اى پسرم! بدترين بنده، همين است.