در اين ميان، منتهى المقال بوعلى، كتاب مهمّى است كه در اين دوره نگارش يافته است و در جاى خود به اختصار، معرّفى خواهد شد. علاوه بر آن، آثار رجالى بسيارى در اين دوره نگاشته شده است كه بخش قابل توجّهى از آنها به تعليقه، حاشيه و شرح بر كتب مهم رجالى اختصاص دارد، بخشى به تلخيص كتاب‌هاى رجال مربوط است و پاره‌اى نيز در تكميل آنها نگارش يافته است.

در اين جا كتاب‌هاى مربوط به رجال را در اين دو قرن، به ترتيب تاريخى، معرّفى مى‌كنيم.

قرن دوازدهم‌

1. الحاشية على نقد الرجال للتفرشى‌، از سيّد نعمة اللَّه جزايرى (م 1112 ق). سيّد احمد بن حسين شوشترى نجفى، آن را با نام التعليقة اليسيرة، تدوين كرده است.[1]

2. رجال السيّد نعمة اللَّه‌، از سيّد نعمة اللَّه جزايرى.[2]

در اين كه آيا اين كتاب با اثر قبلى مؤلّف يكى است يا نه، قرينه‌اى در الذريعة ذكر نشده است.

3. رجال‌، از محمّد اسماعيل بن محمّد باقر حسينى خاتون آبادى (م 1116 ق).[3]

4. رجال الشيخ محمّد أمين الكاظمى (هداية المحدّثين الى طريقة محمدّين) و معروف به مشتركات كاظمى، از محمّد امين بن محمّد على كاظمى (م بعد از 1118 ق). شرح باب دوازدهم جامع المقال است كه آن را جداگانه نگاشته است. از اين رو، از آن به عنوان شرح جامع المقال نيز ياد شده است.[4]

اين كتاب با تحقيق سيّد مهدى رجايى توسّط انتشارات كتاب‌خانه آية اللَّه مرعشى در قم به سال 1405 ق، منتشر گرديده است.

[1]. الذريعة، ج 6، ص 228( ش 1282).

[2]. همان، ج 10، ص 156.

[3]. همان، ص 96.

[4]. همان، ص 97 و ج 13، ص 172( ش 580).