2. اخباريگرى‌

3. اصوليگرى‌

4. شيخيگرى‌

5. بابيگرى‌

6. بهاييگرى.

1. صوفيگرى‌

تصوّف، طريقه‌اى معنوى است كه پيروان آن معتقدند به وسيله تصفيه باطن و تزكيه نفس، انوار حقايق بر قلب شخص، اشراق مى‌كند. اين طريقه در اديان هندى (برهمايى و بودايى)، يهود، مسيحيت، مانويت و اسلام، وجود دارد. صوفيان اسلامى مى‌گويند:

تصوّف، در حقيقت، جز علم باطن نيست و اين، همان علمى است كه از طريق ارث، از رسول خدا به على بن ابى طالب عليه السلام رسيد.[1]

برخى از محقّقان، ابوهاشم كوفى را كه در اواخر دوره بنى اميّه مى‌زيست، اوّلين بنيان‌گذار تصوّف و نخستين كسى مى‌دانند كه در اسلام به «صوفى» شهرت يافت‌[2]

و اين، به سبب آن بود كه او مانند رهبانان، جامه‌هاى پشمين و خشن مى‌پوشيد. مقدّس اردبيلى، در حديقة الشيعة نقل مى‌كند كه امام صادق عليه السلام درباره او فرمود:

إنَّهُ فاسِدُ العَقيدةِ جِدّاً و هُوَ الَّذى ابتَدَعَ مَذهباً يُقالُ لَهُ التَّصَوُفُ وَ جَعَلَهُ مَفرّاً لِعَقيدَتِهِ الخَبيثِة.[3]

ابو هاشم، عقيده بسيار فاسدى داشت. او كسى است كه مذهبى را با نام تصوّف اختراع كرد و آن را گريزگاهى براى عقيده پليد خود ساخت.

[1]. شرح اصطلاحات تصوّف، ج 1، مقدّمه، صفحه چهل و چهار( به نقل از: فى التصوف الاسلامى، ص 76).

[2]. روضات الجنّات، ج 4، ص 306.

[3]. حديقة الشيعة، ج 2، ص 749.