است و در آن، صدر المتألهين را سخت مورد انتقاد قرار داده است.[1]

شرح و حاشيه نويسى بر «كتاب من لايحضره الفقيه»

كتاب من لايحضره الفقيه، تأليف ابو جعفر محمّد بن على موسى بن بابويه قمى، معروف به شيخ صدوق (م 381 ق)، دومين كتاب حديثى شيعه است كه تنها شامل احاديث فقهى و مورد توجّه دانشمندان و فقهاى شيعه بوده و هست. البته با وجود اهميّت بسيار كتاب من لايحضره الفقيه، برخى از فقها كتاب‌هاى شيخ طوسى را بر آن، ترجيح مى‌دهند.

در دو قرن دوازدهم و سيزدهم، بر اين كتاب نيز شروح و حاشيه‌هايى چند، نگارش يافته كه از آن جمله است:

1. حاشيه بر [كتاب‌] من لايحضره الفقيه‌، از [محمّد] مراد بن محمّد صادق كشميرى (م 1124 ق)[2].[3]

2. حاشيه بر [كتاب‌] من لايحضره الفقيه‌، از محمّد بن حسين خوانسارى (آقا جمال) (م 1125 ق) در جامع الرواة، از آن به عنوان تعليقات ياد شده است.[4]

3. حواشى بر [كتاب‌] من لايحضره الفقيه‌، از عبد اللَّه بن عيسى افندى (م 1130 ق).[5]

4. من لايحضره النبيه فى شرح‌ [كتاب‌] من لايحضره الفقيه‌، از عبد اللَّه بن صالح سماهيجى (م 1135 ق).[6]

[1]. همان، ص 224( ش 7139، 12355، 13356).

[2]. وى نزد علّامه مجلسى، شيخ حرّ عاملى و سيّد عبد الصمد بن عبد القادر بحرانى درس خواند و در سال 1086 ق، از علّامه مجلسى اجازه روايت گرفت. وى كتابى در رجال نيز دارد( تلامذة العلّامة المجلسى، ص 125؛ نجوم السماء، ص 225).

[3]. الذريعة، ج 6، ص 225.

[4]. همان، ج 6، ص 224( ش 1259)

[5]. همان، ص 223( ش 1254)؛ أعيان الشيعة، ج 8، ص 64.

[6]. أعيان الشيعة، ج 8، ص 53.