در سيّئه از خود نالد كه: چرا مهيّا و آماده آن گرديد تا به او رسيد و مع هذا باز آن را نفع خود داند نه ضرر و خير شمارد نه شرّ؛ طعم ايمان همين است.

و در حديث مذكور اشاره به اين است، نه به آنچه مستدلّ يافته است؛ چه آن طعم كفر است، نه طعم ايمان.

كبريت احمر

اينكه گفتيم كه: عنايت الهى متعلّق است به نفع بنده، با اينكه بحمد اللَّه معلوم است، موافق قول معصوم است، چنانكه در تفسير آيه‌ «وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدْراً»[1] از حضرت امام موسى كاظم عليه السلام منقول است كه فرمود: «للتوكّل درجات؛ منها أن تتوكّل على اللَّه في الامور كلّها، فما فعل بك كنت عنه راضياً تعلم أنّه لأبلوك خيراً وفضلًا، وتعلم أنّ الحكم في ذلك له، فتوكّل على اللَّه بتفويض ذلك إليه، وثق به فيها وفي غيرها»،[2] بلكه از آيه‌ «لَنْ يُصِيبَنا» نيز در دو موضع مفهوم است؛ يكى: «هُوَ مَوْلانا» چه از مولا جز نكوئى نايد و ديگر «لَنا» به لام انتفاع، كما يشهد به قول النبي صلى الله عليه و آله:

«اعلم أنّه لو اجتمعت الامّة على أن ينفعوك بشي‌ء، لن ينفعوك إلّابشي‌ء كتبه اللَّه لك، ولو اجتمعوا على أن يضرّوك بشي‌ء لن يضرّوك إلّابشى‌ء كتبه اللَّه عليك»؛[3] پس موافق آيه نيز هر چه بنده را پيش آيد، يكسر نفع او بود نه ضرر و خير باشد نه شرّ.

لمؤلّفه:

و الزام حضرت آدم جناب موسى را به آنچه گذشت كه: اى موسى به چند سال گناه مرا پيش از خلق من نوشته يافتى؟ از اين وادى است و به اين معنى منادى است و اين معنى اگر چه عامّ است و خصوصيّت به مؤمنى دون مؤمن ندارد، لكن تيقّن به اين معنى اخصّ خواصّ راست و موقوف است بر ايمان كامل؛ اين است كه فرموده‌اند:

[1]. طلاق( 65): 3.

[2]. تحف العقول، ص 443.

[3]. الفقيه، ج 4، ص 412، ح 5900.