بسيارى از رسالههاى
مختصر شيخ، كه معمولًا در پاسخ سؤال مريدان و شاگردان است، ضمن مجلدات جوامع الكلم
و همچنين مجموعة الرسائل الحكمية به چاپ رسيده است.
رساله حاضر
احسايى اين شرح را به
درخواست شيخ على بن صالح بن يوسف تحرير كرده است. او ضمن اشاره به اينكه حديث،
حاوى نكات و دقايقى است كه جز اهل عصمت از آن اطلاع ندارند، هر عبارت را مىآورد و
طبق مذاق و روحيات خود به شرح و تأويل آن مىپردازد.
او در اين رساله به آيه
و روايتى اشاره ندارد و از كسى نقل قول نمىكند و همه آنچه آورده است، از تراوشات
ذهن خود اوست كه البته اين رويه در بيشتر آثار وى ديده مىشود.
در پايان نيز مىگويد،
آنچه در شرح اين حديث گفت، مطالب باطنى و مخفى است كه كسى از شارحين ذكر نكرده است
و مباحث مربوط به ظاهر و لغت حديث را بايد از شارحين و اهل لغت گرفت.
اين رساله در بيست و
هفتم ماه صفر سال 1220 ق در كربلا تدوين شده است.
دستنوشتههاى زيادى از
اين اثر موجود است و همچنين در مجموعه جوامع الكلم نيز به چاپ رسيده است. متن حاضر
با استفاده از دو نسخه تصحيح شده است: