پژوهشى در باره وجود كنونىِ بهشت و دوزخ‌

آيا خداى بلندمرتبه، بهشت و دوزخ را آفريده و آنها بالفعل (هم اكنون) وجود دارند؟ يا اين كه در آينده آفريده مى‌شوند؟

در پاسخ اين سؤال، سه نظريّه قابل بررسى، وجود دارد:

نظريّه نخست: بهشت و دوزخ، آفريده شده‌اند

اكثر قريب به اتّفاق علماى اسلام، بر اين باورند كه بهشت و دوزخ، پيش از اين، آفريده شده‌اند و بالفعل وجود دارند.[1] شيخ صدوق رحمه الله در اين باره مى‌گويد:

عقيده ما در باره بهشت و دوزخ، اين است كه آنها آفريده شده‌اند و پيامبر صلى الله عليه و آله هنگامى كه به معراج رفت، وارد بهشت شد و دوزخ را ديد.[2] شيخ مفيد نيز در اين باره مى‌گويد:

[1]. ر. ك: أوائل المقالات: ص 124، المسلك فى اصول الدين: ص 104، قواعد المرام فى علم الكلام: ص 167، كشف المراد فى شرح تجريد الاعتقاد: ص 576، زبدة البيان: ص 328، الفصول المهمّة: ج 1 ص 361، مجمع البيان: ج 2 ص 837، بحار الأنوار: ج 8 ص 205 ذيل ح 204، المواقف، ايجى: ج 3 ص 485، شرح المقاصد فى علم الكلام: ج 2 ص 218، شرح المواقف، جرجانى: ج 8 ص 301، شرح مسلم، نووى: ج 2 ص 222 و ج 6 ص 207، عمدة القارى: ج 5 ص 303، عون المعبود: ج 13 ص 54، شعار أصحاب الحديث: ص 41، التمهيد، ابن عبد البر: ج 5 ص 108 و ج 19 ح 112، نظم المتآثر من الحديث المتواتر: ص 231.

[2]. الاعتقادات، صدوق: ص 79.