در واقع، تفسير و تأويل امامان ما از آن آيه‌ است و به ‌اصطلاح، چنين روايت‌هايي «قرائت تفسيري»اند و نه حقيقي. و اگر چنين نبود، آن روايت اعتبار ندارد و علم آن، به اهلش باز مي‌گردد. [1]

سهو النبّي!

بخشي از احکام نماز، در باره فراموشي‌هاي اتفاقي در حين برگزاري آن است. فراموش کردنِ‌ هر يک از اعمال ـ مانند تشهّد و خواندن سوره پس از حمد و يا ارکاني مانند رکوع و سجده و يا حتي از ياد بردن يکي دو رکعت ـ ، احکام خاصّي دارد که از جانب پيامبر تشريع شده و به وسيله امامان شيعه، بيان گشته است. در اين ميان، چند روايت داريم که فراموشي دو رکعت از يک نماز چهار رکعتي را به پيامبر نسبت مي‌دهد و رفتار پيامبر را در اين ماجرا، به عنوان حکم شرعي مسئله در موارد مشابه، بازگو مي‌نمايند. بسياري از عالمان شيعه مانند شيخ مفيد، شيخ طوسي و علامه حلّي، اين روايات را نپذيرفته‌اند و آن را ناسازگار با مبناي کلامي شيعه در باره عصمت پيامبر از خطا و فراموشي و نيز روايت نفي سهو از پيامبر مي‌دانند. [2] در مقابل، شيخ صدوق و استادش ابن وليد، اين اخبار را پذيرفته‌اند و از آنها دفاع کرده‌اند. شيخ صدوق مي‌گويد: پيامبر در تبليغ دين، معصوم از خطا است و اين ضروري است؛ اما فراموشي در امور شخصي، براي پيامبر نيز پيش مي‌آيد و آسيبي به تبليغ دين نمي‌زند؛ هرچند اين فراموشي، تنها از ناحيه خدا است و در اين واقعه به‌خصوص، براي آن بوده که امّت، حکم فراموشي در رکعات نماز را ياد بگيرند. [3] گفتني است شيخ صدوق در اين رأي، بدون مؤيد مانده و بقيه انديشمندان شيعه؛ به‌ويژه شيخ مفيد، با او مخالفت کرده‌اند. نظر مشهور ميان دانشمندان علم