اين حال، تذكّر ابن طاووس و ذكر طرق متعدّد به نقل از كتاب‌ الزواجز و المواعظ عسكرى، اهمّيت خاصى براى بازشناسى بازمانده‌هايى از اين كتاب در اثرى ديگر از قرن چهارم به نام‌ الاعتبار و سلوة العارفين‌ دارد.

الموفّق باللَّه حسين بن اسماعيل شجرى (م ح 420 ق) عالم نامدار زيدى ايرانى، كتاب مهمى در كلمات حضرت امير عليه السلام به نام‌ الاعتبار و سلوة العارفين‌ دارد.[1] مقايسه بخش منقول از كتاب‌ الزواجر و المواعظ كه ابن طاووس آنها را نقل كرده، با آنچه شجرى با اتصال سند خود به عسكرى و البته همانند كار معمول محدّثان اين دوره (بدون اشاره به نام كتاب) آورده، به ما امكان مى‌دهد كه با يقين، از تعلّق اين بخش‌ها به كتاب‌ الزواجر عسكرى سخن بگوييم.

همچنين بايد توجّه داشت كه تأمّل در اسناد كتاب نيز به خوبى مؤيّد اين است كه شجرى، روايات متعدّدى از كتاب خود را از كتاب‌هاى تأليف عسكرى تخريج كرده؛ امّا اين كه چه اثرى از عسكرى در اختيار شجرى بوده، به لطف نقل‌هاى ابن طاووس است.

نكات خاصّ ابن طاووس درباره اماميّه نخستين‌

يكى ديگر از ويژگى‌هاى آثار ابن طاووس، آگاهى‌هاى منحصر به فرد او درباره برخى از ديدگاه‌هاى حديثى عالمان سلف اماميه است. از مهم‌ترين اين موارد، گزارش مفصّل ابن طاووس درباره نقصان يا كامل بودن ماه رمضان است. مى‌دانيم كه از نيمه غيبت صغرى، مسئله‌اى در جامعه اماميه پيش آمد و آن، قول به «كامل بودن ماه رمضان» بود. اين مسئله تا قرن ششم هجرى محلّ نزاع عالمان اماميه بوده؛ امّا ظاهراً در زمان ابن طاووس، ديگر طرفدارى نداشته است.[2]

[1]. كتاب الاعتبار وسلوة العارفين به كوشش عبدالسلام بن عبّاس الوجيه( امّان، 1421 ق) به چاپ رسيده است.

[2]. براى نقد ديدگاه اماميه در اعتقاد به چنين مسئله‌اى، ر. ك: انتقادات حاكم جُشَمى( م 494 ق) موجود در:« معرفى جلاء الأبصار فى متون الأخبار( متنى حديثى از ميراث معتزله)»، محمّد كاظم رحمتى، علوم حديث، 21، پاييز 1381، ص 116- 119.