عالمان چون: ابو عبد اللَّه بن بِشكوال، ابو الوليد بن المناصف، قاسم بن دحمان، صالح بن عبد الملك، ابو اسحاق بن قرقول، ابو العبّاس ابن سيّده، ابو عبد اللَّه قباعى، ابو بكر بن مفاوز و ابو عبّاس بلنسى، سماع حديث كرد.[1] از ديگر سفرهاى وى، مى‌توان به سفر به مصر و ديدار با محدّث مشهور آن ديار، بوصيرى و هم‌طبقه‌هاى وى، سفر به شام، عراق و خراسان اشاره كرد، چنان كه خود در كتابش، به حضور در نيشابور و محلّه مشهور آن، شادياخ، اشاره كرده است. او در بغداد، از ابو الفرج ابن الجوزى، سماع حديث نموده است.

ابن دِحيه كلبى در سال 604 ق، به شهر اربِل سفر نمود و در سال‌روز ولادت پيامبر صلى الله عليه و آله، كتابى براى امير اربل، مظفر الدين كوكبرى، با عنوان‌ التنوير فى مدح السراج المنير تأليف نمود و در ذيل آن، قصيده بلندى در مدح كوكبرى سرود.

وى در شهر واسط، مسند أحمد بن حنبل‌ را از احمد بن ابى الفتح مندايى،[2] در اصفهان، المعجم الكبير احمد بن سليمان طبرانى را از ابو جعفر صيدلانى‌[3] و در نيشابور، صحيح مسلم‌ را از منصور فراوى، به سند متّصل به مؤلّفان اين كتاب‌ها دريافت نمود. او به مصر بازگشت و به استادى در «دار الحديث الكامليّة» رسيد.[4] مقام علمى وى را ستوده‌اند و به تبحّر وى در فقه مالكى و حديث، اشاره كرده‌اند.

فهرست آثار وى، گواهى بر گفته اين عالمان است.

قرن ششم در تاريخ تدوين كتب حديثى اباضيه، از اهمّيت خاصى برخوردار است.[5] ابو يعقوب يوسف بن ابراهيم ورجلانى (م 570 ق/ 1174 م) از عالمان مشهور

[1]. همان، ج 2 ص 659.

[2]. المختصر المحتاج إليه من تاريخ أبى عبد اللَّه الدبيثى، ص 288.

[3]. ذيل التقييد، ص 236.

[4]. بغية الوعاة، ج 2، ص 218.

[5]. در مورد اين فرقه و اهمّيت آن، ر. ك: دائرة المعارف بزرگ اسلامى، مدخل« اباضيّه»( به قلم مسعودجلالى‌مقدّم).