خطاب به قومش مى‌گويد: «اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ مِدْراراً ...».

شيخ مفيد در پايان اين بحث، به قول برخى از علماى اماميه با عنوان «بعض اصحاب» اشاره كرده است. بر اساس اين قول، چون بدا در لغت در معناى تعقّب و تبدّل رأى به كار مى‌رود، اطلاق آن بر خدا مجاز و استعاره است؛ چنان‌كه اطلاق غضب و رضا چنين است. وى متذكّر مى‌شود كه اعتقاد به اين قول، با وجود اطلاق بدا بر خدا در روايات، مضر به مذهب نيست.[1]

جدال درباره خدا

شيخ صدوق رواياتى را در نهى از جدال درباره خدا نقل كرده است؛ مانند اين روايت از امام صادق عليه السلام: «يهلك أهل الكلام و ينجو المسلمون».

اما شيخ مفيد، جدال را دو قسم دانسته است: جدال حق و جدال باطل. جدال حق، پسنديده و مطلوب است و جدال باطل، ناپسند و غير مطلوب. وى در اين راستا، به چند آيه قرآن و روايت استناد كرده است. از جمله، به اين آيه خطاب به پيامبر:

«وَ جادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ» يا به عموم مسلمانان: «وَ لا تُجادِلُوا أَهْلَ الْكِتابِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ»، «قالُوا يا نُوحُ قَدْ جادَلْتَنا فَأَكْثَرْتَ جِدالَنا»، «أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يُجادِلُونَ فِي آياتِ اللَّهِ أَنَّى يُصْرَفُونَ»، «أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِي حَاجَّ إِبْراهِيمَ فِي رَبِّهِ»، «وَ تِلْكَ حُجَّتُنا آتَيْناها إِبْراهِيمَ عَلى‌ قَوْمِهِ نَرْفَعُ دَرَجاتٍ مَنْ نَشاءُ»، «قُلْ هَلْ عِنْدَكُمْ مِنْ عِلْمٍ فَتُخْرِجُوهُ لَنا».

شيخ، مطلب را اين گونه ادامه داده است كه افزون بر خود ائمه عليهم السلام، بزرگان اصحاب آنان نيز در اعصار مختلف، همواره در باره دين خدا با مخالفان، مناظره و جدل و احتجاج مى‌كردند و مورد تشويق ائمه عليهم السلام نيز قرار مى‌گرفتند. وى در اين زمينه، از كتاب‌ الكافى‌ كلينى- كه آن را «أجلّ كتب الشيعة و أكثرها فائدةً» توصيف كرده-، گفتگوى يونس بن يعقوب با امام صادق عليه السلام را به هنگام ورود فرد شامى براى‌

[1]. تصحيح الاعتقاد، ص 65- 73.