جمل، بر اخبار و گزارش‌هاى قابل اعتماد، تكيه كرده و در مواردى، بر صحّت آنها تصريح كرده است.[1] گويا كتاب‌ الجمل‌ مفيد، پس از تأليف، ناياب شده و از همين روست كه منابع بعدى؛ بويژه مجموعه حديثى‌ بحار الأنوار و كتب سيّد هاشم توبلى- كه در آنها از كتب تاريخى و تك‌نگارى‌هاى مختلفى در جنگ جمل استفاده شده-، از اين كتاب نقل نكرده‌اند.

10. المسألة الكافية

مؤلّف: شيخ مفيد

تحقيق و تخريج: على اكبر زمانى‌نژاد

ناشر: دار المفيد، بيروت، چاپ دوم، 1414 ق.

همان گونه كه در معرّفى كتاب‌ الجمل‌، گذشت، در آثار شيخ مفيد، از كتابى با اين عنوان و يا با عنوان‌ المسألة الكافية فى إبطال توبة الخاطئة يا فى تفسيق الفرقة الخاطئة، ياد شده است. اصل اين كتاب، ناياب است و محقّق كتاب نيز متذكّر شده كه تلاش وى براى يافتن نسخه‌اى از آن، بى‌فايده بوده است.[2] وى اين كتاب را تنها با تكيه بر منابعى كه از آن بهره برده‌اند، بازسازى كرده است؛ مانند: بحار الأنوار، مستدرك الوسائل‌، و كتابى خطّى با عنوان‌ مثالب النواصب‌.

اين كتاب، بر سبك و سياق و نظم كتاب‌ الجمل‌، در سه فصل طبقه بندى شده است:

فصل اوّل: جايگاه و موقعيت طلحه و زبير نزد عثمان و بيعت آن دو با امام على عليه السلام و سپس نقض آن. فصل دوم: در جنگ جمل. فصل سوم: در احكام محاربان با امير المؤمنين.

روايات كتاب در مجموع، 65 حديث است كه 62 روايت آن، از كتاب‌ بحار الأنوار به دست آمده- كه با اسناد كامل نقل شده‌اند-[3] و سه روايت ديگر، از مثالب النواصب‌

[1]. همان، ص 226.

[2]. المسألة الكافية، ص 2.

[3]. بحار الأنوار، ج 30، ص 142- 144؛ و ج 31، ص 491- 492؛ و ج 32، ص 31- 33، 92، 140، 196، 201، 252، 274، 326، 353.