كرده و از اخبار و روايات، تنها در تأييد آنها بهره برده است.[1] عناوين ديگر فصول كتاب، بدين قرار است: ولادت امام زمان عليه السلام، كسانى كه آن امام را پس از تولّد ديده‌اند، دلائل و معجزات او، برخى از توقيعات آن حضرت، موانع ظهور او، وكلا و سفراى امام، برخى از توقيعات به افراد قابل اعتماد در زمان سفرا، نامشخّص بودن وقت ظهور، و نشانه‌هاى ظهور، برخى از فضائل و سيره و صفات آن حضرت.[2] شيخ طوسى در اين كتاب، به شيوه كلامى بحث كرده و هر كدام از عقل و نقل را در جاى مناسب به كار برده است. وى در موارد استدلال عقلى، از اخبار به قصد تأييد، بهره گرفته است. روايات كتاب با اسناد كامل و گاه ناقص است و اكثر آنها از طريق مشايخ معروف مؤلّف- چون: شيخ مفيد، ابن غضائرى، ابن عبدون و ابن ابى جيد- نقل شده‌اند. شيخ در برخورد با اخبارى كه از فرقه‌هاى مخالف بويژه واقفه نقل كرده، نخست متذكّر شده است كه اينها اخبار آحاد هستند و حجّيت ندارند؛ چراكه نمى‌توان به درستىِ آنها علم پيدا كرد.[3] وى سپس به نقد رجالى آنها پرداخته و به استناد اخبارى، متذكّر شده است كه رجال واقفى، قابل اعتماد نيستند.[4] او افزون بر نقد رجالى، به توضيح معنا و مراد اخبار ياد شده، و بيان همسويى آنها با ديدگاه اماميه و نقض ديدگاه واقفه پرداخته است.

شيخ طوسى در تأليف اين كتاب، از مصادر معروف و مهمّ علماى اماميه استفاده كرده است. از جمله اين مصادر، چنين مى‌توان نام برد: الإمامة والتبصرة ى ابن بابويه، كمال الدين و تمام النعمة ى شيخ صدوق، الغيبة ى ابن ابى زينب نعمانى، و كتب گوناگون شيخ مفيد و سيّد مرتضى در زمينه غيبت. وى همچنين، در بيان دلائل واقفه براى‌

[1]. الغيبة، ص 43.

[2]. همان، ص 229، 253، 285، 345- 397، 419- 433، 467.

[3]. همان، ص 42- 43.

[4]. الغيبة، ص 67.