و آداب و مواعظ»، آنها را بر اساس ترتيب و تسلسل اعداد- كه بى‌سابقه نبود-، سامان داده است. كراجكى در اين زمينه، بر اخبار پيامبر خدا صلى الله عليه و آله، برخى از امامان عليهم السلام پاره‌اى از سخنان ديگر پيامبران و نيز حكماى مسلمان و غير مسلمان و زهّاد، اعتماد كرده است.[1] او اسانيد روايات را براى اختصار، ذكر نكرده است.

كراجكى مواعظ و نكته‌هاى حِكْمى و اخلاقى را به گونه عددى، همانند روش شيخ صدوق در كتاب‌ الخصال‌، مرتّب كرده و در ده باب، به ترتيب اعداد از يك تا ده، سامان بخشيده است. سخنانِ مربوط به هر باب يا عدد را نيز بر اساس نظام معنايى تقدّم و تأخّر مقام معنوىِ گوينده كلام، سامان داده است؛ به اين صورت كه ابتدا سخنان پيامبر خدا صلى الله عليه و آله، سپس سخنان ائمه عليهم السلام و در پايان، كلام زهّاد و حكماى مسلمان و غير مسلمان را آورده است. از اشخاص غير معصوم، گاه با ذكر نام و گاه با عنوان علما، حكما، زهّاد و يا با عبارت «قيل»، ياد شده است. لقمان، ارسطاطاليس، هند، بزرگمهر، ابن مقفّع، عبد اللَّه بن عبّاس، احنف بن قيس و حسن بصرى، از كسانى هستند كه از آنها سخنانى نقل كرده است. نقل نمونه‌هايى از عنوان باب‌ها و مطلب ذيل هر كدام، خالى از فايده نيست:

باب ذكر ما جاء فى واحد

قال سيّدنا رسول اللَّه صلى الله عليه و آله: أيها الناس! إنّ ربَّكُم واحد

رُوِى عنهم عليهم السلام أنَّ أصل خير فى الدنيا شى‌ء واحد، و هو الخوف مِن اللَّه.

قال بعض العلماء: أشقى الناسِ رجلٌ واحد، و هو مَن كفى‌ أمر دنياه ...

وسُئِلَ حكيمٌ عن البخلِ والجبنِ والحرصِ، فقال: الجميع طبيعةٌ واحدةٌ ويجمَعُهُنَّ شى‌ءٌ واحدٌ وهو سوء الظن.

باب ذكر ما جاء فى اثنين‌

[قال‌] سيّدنا رسول اللَّه صلى الله عليه و آله: العلماء رجلان: رجلٌ أخَذَ بعلْمِهِ فهو ...

[1]. معدن الجواهر، ص 19.