عالم به علوم حديث بود. او را علّامه، حافظ، لغت‌شناس، ثقه و كثير الحديث خوانده‌اند.[1] تأليفات او بسيار است. كتاب‌هاى‌ معالم السنن فى شرح سنن أبى داوود، أعلام الحديث‌، إصلاح غلط المحدّثين‌، و غريب الحديث‌، نمونه‌هايى معروف از آثار اويند.[2]

ابن شاهين (م 385 ق)

ابو حفص، عمر بن احمد بن عثمان بن ايّوب بن شاهين، معروف به ابن شاهين، محدّث، رجالى و عالم به فنون حديث. وى موثّق در حديث و عالمى بلندْپايه در نقد رجال حديث بود.[3] معروف‌ترين تأليفات او عبارت‌اند از: ناسخ الحديث ومنسوخه‌، أحاديث الأفراد، الأكابر عن الأصاغر، التاريخ‌، الأمالى‌، و فضائل فاطمة عليها السلام.

حاكم نيشابورى (321- 405 ق)

ابو عبد اللَّه محمد بن عبد اللَّه بن محمّد بن حمدويه نيشابورى، معروف به ابن بيّع و حاكم نيشابورى، محدّث، رجالى و عالم به فنون حديث. وى ثقه، حافظ و يكى از چهار نفرى بود كه سرآمد و يگانه در سده چهارم و پنجم به شمار آمده‌اند.[4] حاكم نيشابورى همانند نسايى (م 303 ق) به گرايش به تشيّع متّهم شد؛[5] اگرچه دليل روشنى بر درستى اين اتهام، ديده نمى‌شود. وى پرتأليف بود. براى وى 23 اثر نام برده‌اند، كه معروف‌ترين آنها عبارت‌اند از: المستدرك على الصحيحين‌، معرفة علوم الحديث‌، علل الحديث‌، الضعفاء، و الأسماء والكُنى.[6]

[1]. طبقات الحفّاظ، ص 404.

[2]. سير أعلام النبلاء، ج 4، ص 252.

[3]. ناسخ الحديث و منسوخه، ص 9، مقدّمه محقّق.

[4]. معرفة علوم الحديث، ص 3- 4، مقدّمه محقّق.

[5]. همان، ص 4- 6.

[6]. همان، ص 3؛ المستدرك على الصحيحين، ص 11- 12، مقدّمه محقّق.