ترك كردند و به واسط گريختند. ناصر الدوله آنها را دنبال كرد و از واسط نيز فرارى داد.

ناصر الدوله پس از مستقر كردن خليفه در بغداد، به مقام امير الامرايى رسيد؛ ولى حمدانيان مدّت چندانى اين مقام را در دست نداشتند؛ چرا كه اوضاع بغداد، پريشان شد و ناصر الدوله به ناچار، به موصل بازگشت تا حكمرانى خاندان خويش را بر آن منطقه، محكم گرداند. سيف الدوله نيز براى گشودن حلب حركت كرد و در آن جا مستقر شد و سپس در سال 365 ق، به سرزمين روم، هجوم برد و بخش‌هاى بسيارى از آن جا را نيز فتح كرد. سيف الدوله سرانجام در سال 385 ق، درگذشت.[1] آل حمدان، گرايش شيعى داشتند؛[2] ولى قرائت آنان از تشيّع، دانسته نيست. گويا آل حمدان، به گرايش زيدى شهرت دارند؛ ولى دو قرائت فاطمى و امامى نيز به آنان نسبت داده شده است. برخى در تأييد امامى بودن آنان، به دو قرينه استناد كرده‌اند:

يكى مهاجرت علماى شيعه به مناطق تحت حكمرانى آل حمدان، و ديگرى شعرى از ابو فراس، از شعراى آن ديار، كه در آن از امام كاظم عليه السلام و امام رضا عليه السلام نام برده است كه از امامان زيديه و اسماعيليه نيستند.[3] از آن جا كه ابو فراس بزرگ شده و تربيتْ يافته دامان سيف الدوله بوده، اين شعر مى‌تواند نشان دهد كه سيف الدوله و آل حمدان، به مذهب امامى گرايش داشته‌اند.[4]

اوضاع فرهنگى در دو سده چهارم و پنجم‌

سده چهارم و پنجم را مى‌توان دوره شكوفايى و شادابىِ فرهنگى نام نهاد؛ زيرا اگر شاخص شكوفايىِ فرهنگى در يك جامعه يا دوره، فراوانى انديشمندان، كتاب‌ها،

[1]. الشيعة فى الميزان، ص 167- 170.

[2]. همان، ص 164.

[3]. همان، ص 164 و 166.

[4]. همان، ص 167.