تأمّلى در احاديث نقصان عقل زنان‌[1]

در بخشى از مقاله «دفاع از حديث- 2» كه در شماره سوم فصل نامه علوم حديث درج گرديد، دفاعى از احاديث نقصان عقل زنانْ صورت پذيرفت. سعى نويسنده محترمِ آن دفاعيّه، پاسخگويى به اشكالات زير بود:

1. دو روايت نهج البلاغه، ناظر به قضيّه خارجيّه‌اند و نكوهش در آنها، مقطعى است.

2. روايات حاكى از نقصان عقل زنان، مخالف قرآن است؛ زيرا در قرآن، سبب نابرابرى زن و مرد در شهادت، «نسيان» معرّفى شده، و نه «نقص عقل».

3. مضمون اين گونه احاديث، خلاف بداهت عقل است.

4. نقصان عقلى (مورد اشاره بعضى احاديث)، اشاره به تفاوت ماهوى زن و مرد ندارد؛ بلكه اين كاستى، براثر شرايط خارجى حاصل آمده است.

5. اين گونه احاديث را مخالفان حضرت فاطمه عليها السلام ساخته‌اند.

نويسنده مقاله ياد شده، با ذكر سندهاى متعدّد و نقل برداشت‌هاى مفسّران (بويژه مرحوم علّامه طباطبايى)، اين ايرادها را ناروا دانسته، سَنَد و دلالت احاديث‌

[1]* اين مقاله، پيش از اين، در فصل نامه علوم حديث( ش 4) منتشر شده است.