اختلاف قرائات در مصاحف

اختلاف قرائات در مصاحف

(اختلاف قرائت‌ها به سبب اختلاف مصحف‌ها)

بي‌شک اختلاف مصحف‌هاى مناطق مختلف مهم‌ترين عامل ايجاد اختلاف در قرائت است؛ زيرا مردم هر منطقه ملزم بودند از قارى ويژه خود و قرائت منطبق بر مصحف منطقه خود پيروى کنند.

اختلاف قرائت ميان مصحف‌هاى امام که به دستور عثمان فراهم شده بودند، به اين شرح است:

1. اختلاف ميان مصحف اهل مدينه و عراق به دوازده حرف محدود بود.

2. اختلاف ميان مصحف اهل شام وعراق به حدود چهل حرف منحصر بود.

3. اختلاف ميان مصحف اهل کوفه و بصره منحصر به پنج حرف بود.

نويسنده کتاب المبانى فصل ويژه‌اى در مقدمه آن ترتيب داده و شمار اين اختلاف‌ها و مواردش را در آن ذکر کرده است. نمونه‌هايى از اين اختلافات عبارتند از:

1. ابن‌عامر قارى شام، آيه 184 سوره آل‌عمران را اين گونه قرائت مى‌کرد: «جاؤو بالبينات و بالزبر»؛ زيرا در مصحف شام اين چنين نوشته شده بود؛ اما ديگر قاريان اين آيه را «الزبر» (بدون باء) مى‌خواندند.

2. نافع و ابن‌عامر آيه 133 سوره آل‌عمران را بدون «واو» قرائت مى‌کردند: «سارعوا الى مغفرة من ربکم»؛ زيرا اين آيه در مصحف مدينه و شام بدون «واو» ضبط شده بود؛ امّا ديگر قاريان اين آيه را با «واو» «و سارعوا… » مى‌خواندند؛ زيرا در مصحف‌هاى آنان «واو» در ابتداى آيه ضبط شده بود.