مفسّران طبقه اول

مفسّران طبقه اول

(مفسّران طبقه اول نزد شيعه و اهل‌سنّت)

طبقه اول مفسّران شيعه، تعدادى از اصحاب پيامبر (ص) و ائمه اطهار عليهم السلام هستند که روايات تفسيرى را ضبط و نقل کرده‌اند؛ مانند:

1. ابن‌عباس، از شيعيان و شاگردان امام على (ع) ، که در زمان رسول اکرم (ص) دوازده يا سيزده سال داشته است؛

2. اُبَيّ بن کعب معروف به سيّدالقرّاء که ائمه (ع) قرائت وى را تأييد و منطبق بر قرائت اهل‌بيت (ع) خوانده‌اند؛

3. جابر بن عبدالله انصارى از صحابه عظيم‌الشأن پيامبر (ص) که تا زمان امام باقر (ع) زنده بود؛

4. عبدالله بن مسعود که مورد وثوق و اعتماد اهل قرائت و تفسير است؛

5. کسانى همچون زراره، محمد بن مسلم، معروف، جرير و… که روايت تفسيرى را از ائمه اهل‌بيت (ع) فراگرفته‌اند.

اما طبقات مفسّران نزد اهل‌سنّت، با آن‌چه شيعه مى‌گويد، متفاوت است؛ زيرا آنان اقوال صحابه و تابعان را همسان روايت نبوى مى‌دانند. بنابراين، طبقه اول مفسّران نزد اهل‌سنّت عبارت است از: ابىّ بن کعب؛ عبدالله بن مسعود؛ جابر بن عبدالله؛ ابوسعيد خدرى؛ عبدالله بن زبير؛ عبدالله بن عمر؛ انس؛ ابوهريره؛ ابوموسي؛ و از همه معروف‌تر عبدالله بن عباس.

علاّمه طباطبايى (ره) مى‌فرمايد: روش مفسّران طبقه اول اهل‌سنّت اين بود که گاهى شنيده‌هاى خود از پيغمبر اکرم (ص) در معانى آيات قرآنى را در شکل روايت مسند نقل مى‌کردند. اين احاديث از اول تا آخر قرآن جمعاً دويست و چهل و چند حديثند که سند بسيارى از آن‌ها ضعيف و متن برخى از آن‌ها منکر است، و گاهى تفسير قرآن را به صورت اظهارنظر، بدون اسناد به پيغمبر (ص) القا مى‌کردند. متأخّران اهل‌سنّت اين قسم را نيز جزء روايات نبوى در تفسير مى‌شمارند.