اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 2253
خطاب مفرد به لفظ جمع
خطاب مفرد به لفظ جمع
(خطاب کردن شيء واحد به لفظ جمع)
قرآن در برخى موارد با آوردن لفظ جمع،
مفردى را در نظر گرفته است؛ مانند:
1.(يَا أَيُّهَا الرُّسُلُ كُلُوا مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا… فَذَرْهُمْ فِى غَمْرَتِهِمْ حَتَّى حِينٍ) ؛ «اى پيامبران از چيزهاى
پاكيزه بخوريد و كار شايسته كنيد… پس آنها را در ورطه گمراهىشان
تا چندى واگذار» (مؤمنون//51-54) .
خطاب آيات، به صيغه جمع، و مخاطب پيامبر خدا (ص) است؛ زيرا هيچ پيامبرى
همزمان با آن حضرت و پس از وى نبوده است؛ بنابراين، خطاب «يا أيّها الرسل» به معناى
«يا أيّها الرسول» است.
2.((وَإِنْ عَاقَبْتُمْ فَعَاقِبُواْ
بِمِثْلِ مَا عُوقِبْتُم بِهِ وَلَئِن صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَيْرٌ لِّلصَّابِرينَ))(نحل// 126) که با صيغه جمع، خطاب به پيامبر اسلام
(ص) است؛ به دليل آيه بعد که مىفرمايد:((وَاصْبِرْ
وَمَا صَبْرُكَ إِلاَّ بِاللّهِ)… ) .
3.((حَتَّى إِذَا جَاء أَحَدَهُمُ
الْمَوْتُ قَالَ رَبِّ ارْجِعُونِ) ؛ «تا آنگاه كه مرگ يكى از ايشان فرا رسد مىگويد
پروردگارا مرا بازگردانيد» (مؤمنون// 99) ، که «رَبِّ ارْجِعُونِ» به معناي: «رَبِّ
ارْجِعْنِي» است.)
[1]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد2;صفحه 234
[2]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد3;صفحه (111-112)
[3]فيروز آبادي ، محمد بن يعقوب ، 729 -
817ق;بصائرذوى التمييزفى لطائف الكتاب العزيز;جلد1;صفحه 109
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 2253