حصر موصوف بر صفت

حصر موصوف بر صفت

(اختصاص شيء يا شخص يا امور معيّنى به صفت معين به طور حقيقى يا مجازى)

حصر موصوف بر صفت بر دو قسم است:

1. حصر حقيقى موصوف بر صفت؛ مانند: «ما زيد الا کاتب»؛ يعنى زيد غير از کتابت صفتى ندارد. اين نوع حصر بسيار کمياب است؛ زيرا احاطه بر همه صفات يک شىء که يکى از آن‌ها ثابت شود و بقيه نفى شوند، ممکن نيست؛ و بر فرض امکان، بسيار بعيد است که چيزى فقط يک صفت داشته و همه اوصاف را فاقد باشد. همچنين در قرآن مثالى براى آن نيست.

2. حصر مجازى موصوف بر صفت؛ مانند: (وَمَا مُحَمَّدٌ إِلاَّ رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِ الرُّسُلُ)((آل‌عمران// 144) . محمد (ص) فقط فرستاده خدا است و پيش از او فرستادگان ديگرى نيز بودند. )

در جنگ اُحُد بسيارى از صحابه، شايعه فوت پيغمبر (ص) را چنان سنگين شمردند که گويا از معناى رسالت خبر نداشتند و آن را ملازم با جاودانگى و عدم مرگ تصوّر مى‌کردند؛ لذا خداوند متعالى براى هشدار به اينان، با آيه‌ (وَمَا مُحَمَّدٌ إِلاَّ رَسُولٌ… )(حصر موصوف بر صفت کرد تا بدانند حضرت محمد (ص) فقط رسول خدا است، نه حيّ لايموت؛ بلکه او هم مثل ديگران مى‌ميرد.)