جواب تقديري قسم

مقسم‌ٌعليه تقديري

(جواب تقديري قسم)

(«جواب قسم» محذوف به قرينه)

مقسمٌ‌عليه يا جواب قسم، گاهى حذف مى‌شود؛ که به آن «مقسم‌ٌعليه تقديرى» مى‌گويند.

جواب قسم در صورتى حذف مى‌شود که مقسمٌ‌به بر جواب قسم محذوف دلالت کند؛ مانند:

1.((ص وَالْقُرْآنِ ذِى الذِّكْرِ) ؛ «قسم به قرآن صاحب مقام ذکر» (ص// 1) که جواب قسم تقديرى چنين است: «إنّ القرآن لَحَقٌّ». اين‌جا مقسمٌ‌به «قرآن» و صفت آن «ذوالذکر» است که اين صفت، متضمن تذکار بودن قرآن براى بندگان، و شرف و عظمت آن است و همه اين‌ها بر مقسمٌ‌عليه محذوف دلالت دارند؛ يعنى نشان‌دهنده اين است که قرآن از ناحيه خداوند بوده است و چيزى بافته شده و کذب نيست. )

2.((قَالَ أَلَيْسَ هَذَا بِالْحَقِّ قَالُواْ بَلَى وَرَبِّنَا) ؛ گفت آيا عذاب قيامت حق نبود؟ جواب دهند: قسم به پروردگارمان (حق بود) » (انعام// 30) که جواب قسم تقديرى چنين است: «بلى و ربِّنا انّه الحقّ». )

نيز ر.ک: مقسمٌ‌عليه صريح.