جناس ناقص

جناس ناقص

(جناس بين يک لفظ و لفظ مشابهِ داراى حروف بيشتر)

هرگاه دو کلمه متجانس در تعداد حروف متفاوت باشند، به اين ترتيب که يکى از دو کلمه حرفى زيادتر از ديگرى داشته باشد، خواه اين حرف زائد در اول کلمه باشد يا در وسط يا آخر، «جناس ناقص» ناميده مى‌شود؛ مانند:

1.((وَالْتَفَّتِ السَّاقُ بِالسَّاقِ)إِلَى رَبِّكَ يَوْمَئِذٍ الْمَسَاقُ)((قيامت// 29 و 30) که با افزودن «با» و «ميم» در «الساق» جناس ناقص شکل گرفته است؛ )

2.((ثُمَّ كُلِى مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ))(نحل// 69) . «کلى» علاوه بر داشتن تمام حروف «کل» حرف زائد «ى» در آخر آن نيز آمده است.

برخى از علما، جناس مضارع، جناس قلب، جناس لاحق و جناس مذيّل را از اقسام جناس ناقص شمرده‌اند.