كه بيشتر در صاحبان عقل و شعور استعمال مى شود.

اين دسته براى تسبيح، معانى گوناگونى ذكر كرده اند، ولى اكثر آنها با اين كه صحيح است، ارتباطى به معناى تسبيح ندارد. اكنون به برخى از نظريات اشاره مى نماييم:

نظريه نخست: مقصود از تسبيح همان خضوع تكوينى هر موجودى در برابر فرمان و اراده الهى است و سراسر هستى در برابر اراده و مشيت خداوند خاضع بوده، و در پذيرش وجود و پيروى از قوانينى كه خداوند براى آنها تعيين نموده است، مطيع و تسليم هستند.

بر اين نظريه، با آياتى كه درباره تسليم بودن تمام موجودات جهان در برابر اراده نافذ حق وارد شده است، استدلال مى شود; مانند:

(ثُمَّ اسْتَوى إِلى السَّماءِ وَهِىَ دُخانٌ فَقالَ لَها وَلِلأَرْضِ ائْتِا طَوْعاً أَوْ كَرْهاً قالَتَا أَتَيْنا طائِعينَ).[1]

«سپس به آسمان ها پرداخت در حالى كه به صورت گاز بود و به آن و زمين خطاب كرد كه به رغبت يا كراهت زير فرمان ما قرار گيرند. آنها با كمال رغبت به اطاعت از مشيت او گردن نهادند».

بنابراين ممكن است آياتى كه در آنها به تمام آن چه در زمين و آسمان است، نسبت سجود و خضوع داده شده است، مؤيد نظر ياد شده باشد.[2] ولى ما تصور مى كنيم كه اين نظر صايب نيست; زيرا مسأله خضوع و سجود و تسليم شدن سراسر جهان هستى در برابر اراده خداوند ارتباطى به مسأله تنزيه و تقديس حق از نقص و عيب ندارد و نبايد اين دو مطلب را به هم آميخت، اگر چه هر كدام از اينها