«ما كتاب را براى تو فرستاديم، كسانى كه به آنها كتاب داده ايم به آن ايمان مى آورند».

نتيجه اين بررسى اين است كه منظور از اسلام در لسان قرآن، همان انقياد و خضوع در برابر خداست، در برابر «شرك» كه خضوع در برابر بُت ـ كه مخلوق خدا است ـ مى باشد.

و مقصود از ايمان در قرآن عبارت است از اذعان به خدا و آنچه كه مربوط به اوست; مانند رسالت پيامبر و روز رستاخيز و كتاب هاى آسمانى و...، در برابر كفر كه انكار همه يا برخى از آنهاست.

اگر حقيقت «اسلام» همان اذعان و تصديق است، قطعاً مركز حقيقى اين دو حالت، همان روح و روان انسانى است و زبان و اعضاى ديگر جلوه گاه اين دو حال درونى هستند.

ولى اگر مقصود از اين دو كلمه، تظاهر به «تسليم» و «اذعان» باشد، اگر چه در دل و اعماق روح، اثرى از هيچ كدام نباشد ـ چنان كه افرادى پيدا مى شوند كه در دل نه حالت تسليم دارند و نه اذعان، ولى در زبان به خضوع و اذعان تظاهر مى نمايند ـ در اين صورت، مظهر اين دو نوع «تسليم» و «اذعان» فقط زبان خواهد بود و در برخى از آيات به اين نوع از اسلام صورى و ايمان ظاهرى اشاره شده است.

مفسران در شأن نزول آيه مورد بحث نقل مى كنند كه گروهى از قبيله «بنى اسد» براى اخذ زكات به خدمت پيامبر رسيدند و اظهار داشتند كه ما به آيين تو ايمان آورده ايم; پيامبر به دستور خداوند به آنان مى گويد: شما تنها اسلام آورده ايد]نه ايمان[; زيرا ايمان در دلهاى شما نفوذ نكرده است.

ناگفته پيداست، همان طور كه ايمان در دل آنها نفوذ نكرده بود، همچنين اسلام نيز در قلب آنان وارد نشده بود و اسلام آنان، جز اسلام زبانى بيش نبوده