مى توان آن را چنين توضيح داد:

در نهاد هر انسانى عشق به كمال مطلق وجود دارد و پيوسته انسان را به سوى خود مى كشد; اگر در خود علاقه اى به علم و دانش يا به اخلاق و روش هاى نيك و يا به هنر و زيبايى احساس مى كند، اين كشش پرتوى از عشق به كمال مطلق مى باشد.

روشن ترين گواه بر وجود چنين عشقى اين است كه هيچ كمال مادى عطش انسان را فرو نمى نشاند و انسانِ پر توان، به هر مقامى برسد، تلاش مى كند خود را به مقامى برتر برساند. هنگامى كه به آن نيز دست يافت در فكر تسخير قله ديگرى از كمالات است و هرچه پيش رود عطش وى بيش تر مى گردد و خود را به گُم شده خويش نزديك تر مى يابد.

اين ها، نشانه اين است كه او گم شده اى دارد و در آغاز چنين مى انديشد كه كمالات مادى آميخته با شرور مى تواند عطش او را فرو نشاند، ولى هر چه گام جلوتر مى گذارد، خلاف آن را مشاهده مى كند.

عشق به كمال مطلق نشانه وجود كمال در انسان و رابطه ميان اين دو است.

شكوفايى اين كمال به تفكر و مراقبت، سير و سلوك و رياضت و تمرين نياز دارد به طورى كه آتش نهفته در ضمير انسان را شعلهورتر سازد و در او شورى پديد آورد و خداجويى او را به مرحله شهود برساند و يقينى به دست دهد كه نفوذ شك بر او ممتنع باشد.

اين شهود و رؤيت، با ديده بصرى نيست بلكه با ديده قلبى است كه در سخنان امير مؤمنان به آن اشاره شده است آن جا كه مى فرمايد:

«لم يدركه العيون بمشاهدة العيان بل تدركه القلوب