يا به دريا فرمان بخشد كه موسى و قوم او را غرق نكند[1]و... ازاين جاست كه خداوند گاهى به سبب سازى و گاهى به سبب سوزى توصيف مى گردد و مى گوييم خداوند سبب ساز و خداوند سبب سوز.

مولوى درباره اين موضوع چنين مى گويد:

عين آن تخييل را حكمت كند *** عين آن زهرآب را شربت كند

در خرابى، گنج ها پنهان كند *** خار را گل، جسم ها را، جان كند

آن گمان انگيز را سازد يقين *** مهرها انگيزد از اسباب كين

پرورد در آتش ابراهيم را *** ايمنى روح سازد بيم را

از سبب سازيش من سوادييم *** وز سبب سوزيش سوفسطاييم

در سبب سازيش سرگردان شدم *** در سبب سوزيش هم حيران شدم[2]

3. هر پديده اى در اين جهان معلول علتى است و اين يك قانون كلى و عمومى است كه به حكم عقل، قابل تغيير و دگرگونى نيست. در اين صورت سؤال مى شود كه معجزات انبيا و آيات اوليا در سايه چه عاملى به وجود آمده اند؟ پاسخ آن اين است كه امور خارق العاده علت طبيعى و يا خصوص طبيعى شناخته شده اى ندارند، نه اين كه معجزه پيامبران، معلول بدون علت و پديده اى بدون سبب هستند; معجزه فاقد علت طبيعى شناخته شده است نه اين كه مطلقا علت ندارد.

و امّا علت امور خارق العاده چيست؟ دانشمندان اسلامى در كتاب هاى كلامى درباره آن بحث و گفتوگو كرده اند.[3]