يك منطق مسخره و غير علمى مى بينند، فوراً از منطق هگل[1] بهره مى گيرند و مى گويند: مطابق فرمول «تز و آنتى تز و سنتز» هر نوع نظام بديع، معلول خاصيت ماده است; مثلاً خاصيت سلول گياهى و يا حيوانى اين است كه پس از طى مراحلى به صورت گياه و جان دار در آيد، ولى بايد توجه نمود كه خاصيت گرايى مانند تصادف گرايى، از توجيه انسجام و هماهنگى اجزاى جهانِ ماده كاملاً ناتوان است. ما هرگز منكر خواص ذاتى اشياى مادى نيستيم و مى دانيم كه هر موجود مادى، براى خود اثر خاصى دارد، ولى اگر جهان مانند انبار عظيم كالاهاى مختلف بود كه هر جزئى براى خود اثرى داشت و پيوندى با ديگر موجودات نداشت، در اين صورت، توجيه جهان از اين طريق قابل طرح بود; مثلاً در انبار يك عطار، فلفل، كاكائو، زردچوبه، قند و شكر، زعفران، هل و نبات، عناب، گل بنفشه و عرق بهار نارنج وجود دارد، و هر يك از اين اشياى مادى براى خود اثر طبيعى دارند. اگر كسى بپرسد چرا فلفل تند و شكر شيرين و عرق بهار نارنج معطر است؟ پاسخ آن اين است كه اين آثار، خواص ذاتى اين پديده ها به شمار مى روند، ولى اگر در جهان، علاوه بر اشيا و خواص آن ها، نوعى تركيب و تنظيم، نوعى ارتباط دقيق، نوعى پيوند و انسجام حساب شده ميان اشيا ديده شود، و خواص مختلف آن ها، آن چنان هماهنگ و تلفيق گردند كه از مجموع، هدف خاصى به وجود آيد، هرگز در اين صورت نمى توان اين هماهنگى و تأمين هدف معيّن را از طريق خواص اجزاى ماده، توجيه كرد، زيرا خاصيت ذاتى هر جزئى، اثر تك تك اجزا را ايجاب مى كند; نه انسجام و تأمين هدف را، در حالى كه ما در جهان، علاوه بر آثار ذاتى ماده، چيز ديگرى به نام هماهنگى و تأمين هدفِ خاص مشاهده