گوناگونى است كه احتمال جمع شدن اين شرايط، از طريق تصادف، در نظر عقل، محال است; به عبارت ديگر شرايطى كه زندگى را در اين كره خاكى ممكن مى سازد، به اندازه اى است كه، گمان اين كه اين شرايط بدون نقشه قبلى، از طريق تصادف جور شده باشد، يك احتمال است در برابر ميلياردها احتمال، و هيچ عاقلى در تفسير يك پديده، به چنين احتمالى تكيه نمى كند.

اگر پيدايش حيات، در روى زمين، معلول انفجارهاى ماده نخستين، از طريق تصادف باشد، اين انفجار مى توانست به ميلياردها صورت تحقق پذيرد و از ميان آن صورت ها، فقط يك صورت، حيات را در اين كره ممكن مى سازد و در شكلهاى ديگر، زندگى امكان پذير نمى باشد، حالا چطور شد كه از ميان همه شكل هاى مختلفِ انفجار ماده، فقط يكى از آن ها تحقق پذيرفت كه حيات در آن امكان پذير است؟ در اين صورت بايد براى آن، پاسخى جز تصادف گفت و به قول خود آن دانشمند، ممكن نيست تمام شرايط و لوازمى كه براى ظهور حيات و ادامه آن ضرورى است، صرفاً بر حسب تصادف فراهم شود.[1]

7. برهان موازنه و كنترل

برهان موازنه، يكى از شاخه هاى برهان «نظم» در جهان آفرينش است، و مقصود از آن، همان كنترلى است كه در جان داران و گياهان ديده مى شود. براى نمونه مثالى را يادآور مى شويم.

از مطالعه جان دار و گياه معلوم مى شود كه هر يك مكمل ديگرى است و اگر در صفحه هستى تنها جان دار بود و گياهى در كار نبود، همان نيز در معرض فنا واقع مى شد و بالعكس، اگر تنها گياه بود، چيزى نمى گذشت كه رو