تكامل يك بعدى

تكامل صحيح، آن است كه در تمام شؤون فردِ مورد تربيت صورت گيرد; زيرا تكامل در يك جهت و عقب ماندگى در جهات ديگر، مايه نابودى فرد است; مثلاً هرگاه در تكامل جسمى و مادى كودك، تنها قلب او رشد كند، ولى اعضاى ديگر او اصلاً رشد نكنند و يا رشد آنها متناسب با رشد قلب كودك نباشد، چنين تكامل يك بعدى، مايه مرگ مى شود.

عين همين مطلب در مجموع شؤون انسان نيز حكم فرماست. هرگاه فشار رشد و نمو، روى جنبه هاى مادى و غرايز نفسانى قرار گيرد و جهات ديگر زندگى او مورد غفلت واقع شود، نام اين تكامل، تكامل يك بعدى و تكامل غير صحيح خواهد بود و تنها آن تكامل، صحيح و ضامن بقاست كه در تمام جوانب و جهات موجودِ در حال رشد صورت پذيرد و همه جهات با نظام خاصى رو به جلو گام نهند.

نقطه ضعف مكتب اخلاقى غرب اين است كه تنها به يك بعد از ابعاد روح انسان تكيه مى كند و ابعاد ديگر روح انسان را ناديده مى گيرد; مثلاً هر نوع مكتب تربيتى كه بر اساس روان شناسى «فرويد» استوار شود، شخصيت انسان را از طريق غرايز، تجزيه و تحليل كرده و از ميان غرايز، بر شهوت و تمايلات جنسى تكيه مى كند و در نتيجه، شخصيت و منش واقعى انسان در شهوت و امور جنسى خلاصه مى شود و ديگر ابعاد روح انسان ـ كه روان شناسى روز بر آنها دست يافته ـ مورد غفلت قرار مى گيرد.

اين گروه از علماى روان شناس و متخصصان امور تربيتى، انسان را از ديده شهوت و عينك تمايلات جنسى بررسى مى كنند و بر اثر محدوديت شيوه