دستگاه هاى مختلف، مقدمه توليد محصول خاص بوده است. هر چند هر دستگاه و ماشينى در ظاهر براى خود وظيفه خاصى را تعقيب مى كرد، امّا مجموع اين كارها و هدف هاى جزئى، مقدمه پيدايش هدف عالى و بالاتر بوده است.

با توجه به اين مثال، وضع جهان خلقت به روشنى معلوم مى گردد، زيرا هر يك از موجودات آسمانى و زمينى، از نبات وجاندار، از ستاره و ماه براى خويش هدفى دارند، امّا مجموع اين هدف هاى جزئى، مقدمه يك هدف كلى و آن استقرار حيات در روى زمين و پيدايش انسان كامل است.

اين انديشه، مولود تكبر وخودخواهى انسان نيست كه خود را مدار جهان و عالم خلقت را مقدمه هستى خويش بداند، بلكه حقيقتى است كه انسان آن را با بررسى هاى خاصى لمس مى كند.

قرآن و تسخير فضا

مفسران عالى قدر اسلام، اين آيه و مانند آنها را چنين معرفى كرده اند كه خداوند، آسمان ها و زمين را براى بشر تسخير كرد، يعنى آنها را براى سود بردن بشر آفريده است و اين مطلب از تمام آيه هاى زير استفاده مى شود:

1.(سَخَّرَ لَكُمُ الأَنْهارَ);[1]

«چشمه ها را براى شما تسخير كرد.»

2.(اللّهُ الَّذِى سَخَّرَ لَكُمُ الْبَحْرَ);[2]

«خداوند كه دريا را براى سود بردن شما مسخر ساخت.»