عامل چهارم:

احبار يهود و راهبان مسيحيان

يا

قهرمانان ميدان اساطير

منع و جلو گيرى از نگارش و انتشار حديث نبوى، خسارات زيادى در جامعه اسلامى پديد آورد، و از خسارتهاى بارز آن، اين بود كه به علماء يهود و نصارى كه در سلك مسلمانان در آمده بودند، فرصت داد كه اساطير و افسانهها را به عنوان سخنان پيامبران پيشين در ميان مسلمانان منتشر سازند، مضامين عهد عتيق و جديد را كه وسيله گروهى از علماء دين فروش، تحريف و نسخ شده بود، به صورت وحى الهى كه بر قلوب پيامبران پيشين نازل شده است، در اختيار پير و برناى جهان اسلام قرار دهند، و در نتيجه، يك رشته عقائد و اصول كه ارتباطى به اسلام نداشت، پيريرزى شد و كلام الهى و قصص قرآن و حالات پيامبران از طريق اين گروه تفسير گرديد.

حس كنجكاوى انسان، هرگز ساكت و آرام نمينشيند و پيوسته انسان را به كشف مجهولات، تحريك ميكند. هر گاه حس ياد شده، از طريق صحيح اشباع گردد، نتايج درخشندهاى به بار مى آورد و در غير اين صورت به افسانه ها، روى