ز ـ پى ريزى مذاهب در بازار آشفته حديث

بازار آشفته حديث كه متجاوز از يك قرن و ربع در گردونه منع تدوين و مذاكره بود، آنگاه كه به دست افراد فرصت طلب و دنيا خواه و گاهى، زاهدان و صالحان نادان افتاد، آنچنان آشفتگى در معارف و مسائل مربوط به اصول، عقائد، تفسير، تاريخ، و مناقب و فضائل پديد آورد كه همه اصحاب مذاهب، براى عقائد و اصول آراء خود، مداركى از حديث پيامبر به دست آوردند. زير بناى عقائد تمام فرق اسلامى را احاديثى تشكيل ميدهد كه محدثان، آنها را در كتابهاى خود آوردهاند.

آيا با اين وضع، ميتوان شك كرد كه باز دارى از تدوين حديث پيامبر، زمينهساز پيدايش مذاهب مختلف اسلامى، در قلمروهاى عقائد و تفسير و فقه، بوده است؟