هفتاد و دو ملت

جنگ هفتاد و دو ملت همه را عذر بنه *** چون نديدند حقيقت ره افسانه زدند

گروهى از حديث نگاران، مانند ابن حنبل، ترمذى، ابن ماجه نسائى و نويسندگان عقائد ملل، از پيامبر گرامى (صلى الله عليه وآله وسلم)نقل كردهاند كه آن حضرت فرمود: «انّ امّتى تفترق على ثلاث و سبعين فرقة = امت من بر هفتاد و سه ملت و فرقه تقسيم ميشوند».

پيرامون حديث ياد شده، از جهات چهارگانه ميتوان سخن گفت:

1ـ آيا حديث ياد شده به سند صحيح و قابل اعتماد نقل شده است؟

2ـ متن حديث چگونه است؟ زيرا حديث،به عبارات گوناگونى روايت شده است.

3ـ آيا ملت اسلام به هفتاد و سه فرقه منقسم شدهاند؟

4ـ گروه رستگار از اين هفتاد و سه ملت كيست؟

اينك ما پيرامون موضوعات چهارگانه به گونهاى فشرده بحث مى كنيم:

الف ـ سند حديث

اين حديث، در صحاح و مسانيد، به اسناد گوناگونى نقل شده است و