حتى خداى بزرگ، نميتواند در آن خراشى ايجاد كند. اين همان مدعاى يهود عصر رسالت بود كه مى گفتند: ((يَدُ اللّهِ مَغْلُولَةٌ)) (سوره مائده/64) = «دست خدا بسته است» و او هم قادر به گشودن گره «تقدير» نيست.

«قدر» در حوزه محدثان آنچنان مورد عنايت و اهميت قرار گرفته است كه انحراف از آن، مبدأ تمام انحرافات معرفى گشته است و سيوطى، نمونههايى در اين مورد در كتاب خود آورده است[1].

در پايان، از ياد آورى نكتهاى ناگزيريم و آن اينكه اگر نافيان «قدر»، مانند معتزله، به خاطر اعتقاد به استقلال انسان در ايجاد كارهاى خود، متهم به «ثنويت» شدهاند، قائلان به «قدر» نيز، از اين ثنويت دور نيستند، چه اينكه اعتقاد به تقدير غير قابل تغيير كه خدا را نيز قدرت بر تغيير آن نباشد، جدا از ثنويت نيست، زيرا در اين مكتب، سلطان قدر، سلطان بلا منازعى است كه در قلمرو خود پيش ميرود و احدى را در برابر او ياراى مقاومت نيست.

بنابر اين، تشبيه «قدريه»، در حديث، به مجوسى كه به ثنويت معروف و مشهورند، با هر دو گروه سازگار است و منحصر به گروه واحدى نيست، و براى همين قابليت انطباق، هر دو گروه سعى كردهاند كه رقيب خود را، به عنوان «قدريه» معرفى كنند و در اين مورد جدالها و نزاعهاى بسيار گستردهاى انجام گرفته است[2].

2ـ مرجئه كيست؟

«ارجاء»، در لغت عرب به معنى تأخير است و علت نامگذارى اين گروه، به