انسان عهد خويش و مظهر تام اسماء و صفات خدايى است و بالفعل به همه چيز عالم و به هر واقعه شخصى آشنا است و به حسب وجود عنصرى خود به هر سوى توجه كند براى وى حقايق روشن مى شود. اين مطالب با برهان عقلى در جاى خود درباره انسان كالم ثابت شده است.

(ما تقرير اين براهين را نظر به اين كه بر يك سلسله مسائل عقلى پيچيده متوقف و سطح آنها از سطح اين مقاله بالاتر است به محل مخصوص آنها احاله مى دهيم).

اين علم تأثيرى در عمل و ارتباطى با تكليف ندارد

نكته اى كه بايد به سوى آن توجه كرد اين است كه اين گونه علم موهبتى، به موجب ادله عقلى و نقلى كه آن را اثبات مى كند، قابل هيچ گونه تخلف نيست و تغيير نمى پذيرد و سر مويى به خطا نمى رود و آگاهى از چيزى است كه در لوح محفوظ ثبت شده و آنچه قضاى حتمى خداوندى به آن تعلق گرفته است.

ولازمه اين مطلب اين است كه هيچ گونه تكليفى به متعلق اين گونه علم (از آن جهت كه متعلق اين گونه علم است وحتمى الوقوع مى باشد) تعلق نگيرد و همچنين نمى توان در مورد آن از بشر چيزى را مطالبه كرد زيرا تكليف همواره از راه امكان به فعل